Tου Γ. Αγγέλη

"Πριν αλέκτορα φωνήσαι..." οι "δανειστές" από το Λουξεμβούργο (EFSF/ESM) –με τη σύμφωνη γνώμη και υποστήριξη της ΕΚΤ– ζητούν να μάθουν που πήγαν τα 83 περίπου δισ. ευρώ που έχουν απορροφηθεί στις μέχρι σήμερα ανακεφαλαιοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών.

Οι δύο ανακεφαλαιοποιήσεις που έχουν προηγηθεί συνολικά αφορούν το παραπάνω ποσό στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα 8,3 περίπου δισ. ευρώ με τα οποία έχουν συμμετάσχει οι ιδιώτες μέτοχοι στις ΑΜΚ που έχουν μεσολαβήσει. Από το ποσό αυτό ελάχιστα έχουν απομείνει, με αποτέλεσμα οι τέσσερις συστημικές τράπεζες να χρειάζονται εκ νέου κεφαλαιακή ενίσχυση.

Πού πήγαν αυτά τα δεκάδες δισ. ευρώ που διοχετεύθηκαν στις ανακεφαλαιοποιήσεις και φόρτωσαν αντίστοιχα το δημόσιο χρέος; Τι θα προκύψει από την έρευνα αυτή και τι θα σημάνει αυτό για τον επιχειρηματικό, τον τραπεζικό, αλλά και τον πολιτικό κόσμο που θα εμφανισθεί να έχει εμπλακεί; 

Τα ερωτήματα είναι "καυτά" και αναμένεται να επηρεάσουν τις εξελίξεις, κυρίως μετεκλογικά, αφού οι απαντήσεις θα καθορίσουν πέραν των άλλων τη "ροή" των τραπεζικών πιστώσεων. 

Πού "χάθηκαν" δεκάδες δισ. ευρώ

Ο "δανειστής" ESM θέλει να γνωρίζει και προχωρά σε ενδελεχή εξέταση των στοιχείων καθώς υπάρχουν εκτιμήσεις ότι τα δισ. αυτά πέραν της "εξάχνωσής" τους από το κλίμα πολιτικής αβεβαιότητας από τις αρχές του χρόνου μέχρι και σήμερα, "έχουν διοχετευθεί σε αναχρηματοδοτήσεις δανείων που δεν είχαν τις προϋποθέσεις στον επιχειρηματικό κατά βάση χώρο, δάνεια που δεν μπορούν να δικαιολογηθούν από τα διαθέσιμα εχέγγυα, δάνεια που συσχετίζονται με πολιτική διαπλοκή με ιδιαίτερη επισήμανση στον χώρο των ΜΜΕ...".       

Η εικόνα σύμφωνα με τους δανειστές πρέπει να είναι ξεκάθαρη πριν αρχίσει η εκταμίευση των πόρων της τρίτης ανακεφαλαιοποίησης με τα 10 δισ. ευρώ που ήδη έχουν κατατεθεί στον ειδικό λογαριασμό του ESM στο Λουξεμβούργο για τις ελληνικές τράπεζες. 

Τα στοιχεία πάνω στα οποία βασίζεται η έρευνα αυτή προκύπτουν από το AQR (Asset Quality Review) που αφορά την αξιολόγηση της περιουσίας και των υποχρεώσεων των ελληνικών τραπεζών, στο πλαίσιο του stress test με το οποίο δρομολογούνται οι διαδικασίες της ανακεφαλαιοποίησης.

Τα 10 δισ. ευρώ πρέπει σύμφωνα με το τρίτο Μνημόνιο να έχουν εκταμιευθεί στα τέλη Νοεμβρίου με δυνατότητα παράτασης μέχρι 31 Ιανουαρίου 2016.  

Η έρευνα αυτήν τη φορά δεν έχει να κάνει σε τίποτα με ό,τι έγινε με τους Επιτρόπους που είχαν τοποθετηθεί στα Δ.Σ. των τραπεζών με το δεύτερο Μνημόνιο. 

Αυτήν τη φορά ο έλεγχος αλλά και η διαχείριση των κεφαλαίων θα είναι άμεσος και από τους ίδιους τους δανειστές.

Οι κύριοι με τα... μαύρα

Το τρίτο Μνημόνιο με τις προϋποθέσεις υλοποίησης του οποίου θα εκταμιευθούν τα 10 δισ. ευρώ της τρίτης ανακεφαλαιοποίησης, προβλέπει ότι θα εγκατασταθούν στο διοικητικό συμβούλιο κάθε τράπεζας τρεις εκπρόσωποι του ESM/EFSF οι οποίοι θα έχουν εκτελεστική εξουσία και θα είναι εξ οφίτσιο επικεφαλής όλων των βασικών επιτροπών των τεσσάρων τραπεζών. 

Με άλλα λόγια, διαμορφώνεται ένα άτυπο μίνι διοικητικό συμβούλιο μέσα στο Δ.Σ. που στην ουσία θα ελέγχει και θα έχει την ευθύνη της διαχείρισης κεφαλαίων της τράπεζας. Οι τρεις εκπρόσωποι ως επικεφαλής των Επιτροπών θα είναι και οι εισηγητές των αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα της τραπεζικής λειτουργίας. 

Στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης του Γ' Μνημονίου άλλαξε η αρχική απαίτηση των δανειστών να είναι και οι τρεις εκπρόσωποι "ξένοι" και "πέρασε" η πρόβλεψη για επιλογή στελεχών με διεθνή εμπειρία που να γνωρίζουν το ελληνικό τραπεζικό περιβάλλον αλλά "χωρίς περιορισμούς "εθνικότητας”...".

Στην πραγματικότητα και οι τέσσερις τράπεζες πέραν την εποπτεία του SSM και της ΕΚΤ θα βρίσκονται πλέον μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους υπό την άμεση διαχείριση του δανειστή, δηλαδή του ESM, που θα διαθέσει το έως 25 δισ. ευρώ δάνειο για την ανακεφαλαιοποίησή τους.   

Γιατί SSM και ΕΚΤ επιμένουν για "μεγάλη" ανακεφαλαιοποίηση

Αξιοσημείωτο στοιχείο των συζητήσεων μεταξύ των αρμόδιων αρχών για τον προσδιορισμό των κεφαλαιακών αναγκών των ελληνικών τραπεζών είναι ότι από την πλευρά του SSM –και με την σιωπηρή συμφωνία της ΕΚΤ– αυξάνεται η πίεση για να "φουσκώσουν" οι κεφαλαιακές ανάγκες. Το επιχείρημα δεν είναι τόσο η ακριβής αξιολόγηση των αναγκών, αλλά το ότι λόγω της πολιτικής αβεβαιότητας θεωρούν ότι είναι καλύτερο να απορροφηθούν τώρα όσα περισσότερα δισ. ευρώ είναι δυνατό από το πακέτο των 25 δισ. καθώς "αυτή είναι η τελευταία φορά που ενα τέτοιο πακέτο είναι διαθέσιμο...".  

Στη "λογική" αυτή η μεγαλύτερη δυνατή απορρόφηση από το πακέτο των 25 δισ. ευρώ θα διασφαλίσει τις τράπεζες την αμέσως επόμενη περίοδο από τις συνέπειες της πολιτικής αβεβαιότητας, γιατί μετά την 1/1/2016 δρομολογείται η Οδηγία BRRD (που προβλέπει Bail-In) και δεν θα είναι πλέον διαθέσιμη η "πολυτέλεια" ενός τέταρτου δανειακού πακέτου. 

Βέβαια, όσο μεγαλύτερη είναι η ανακεφαλαιοποίηση με κεφάλαια από το δάνειο του ESM τόσο περιορίζεται το περιθώριο διάσωσης των ιδιωτών μετόχων από το dilution... 

Σαλαμοποίηση

Στο σημείο αυτό το SSM και η ΤτΕ συζητούν τη "σαλαμοποίηση" των κεφαλαιακών αναγκών, όπως αποκάλυψε πριν από μία εβδομάδα το "Κ". Έτσι οι κεφαλαιακές ανάγκες που θα προκύψουν από τον AQR και αυτές του βασικού σεναρίου της οικονομίας θα μπορούσαν να καλυφθούν από το δάνειο και οι ανάγκες που θα προσδιορισθούν με βάση το stress σενάριο να καλυφθούν με ένα "φθηνότερο" υβριδικό χρηματοπιστωτικό προϊόν (π.χ., CoCos) από τους ιδιώτες μετόχους για την προστασία τους από το dilution των μετοχών τους. Οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται, πάντως, σε εξέλιξη παρά τις παράλληλες εκλογικές διαδικασίες προκειμένου έτσι κι αλλιώς η ανακεφαλαιοποίηση να προχωρήσει χωρίς άλλες αναβολές και να κλείσει στο τέλος του έτους.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 5ης Σεπτεμβρίου