Στο facebook

Αρχειοθήκη

Από το Blogger.

ΑΝΑΖΗΤΕΙΣΤΕ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ

Πνευματική ιδιοκτησία & Αντιγραφή υλικού
Το περιεχόμενο του blog μας αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του kastorianiestia.gr
H αναδημοσίευση υλικού σε άλλη ιστοσελίδα επιτρέπεται μόνο με την προϋπόθεση αναφοράς της πηγής με ενεργό link προς το πρωτότυπο άρθρο.

Πρόσφατα

4 Μαΐου 2015

Το “μαύρο χιόνι” των Εβραίων της Καστοριάς! Από μια αφήγηση του κ. Νίκου Πιστικού

5/04/2015 12:57:00 μ.μ. | |
  Το ημερολόγιο έγραφε 24 Μαρτίου 1944 αλλά ο παγωμένος αέρας που ταρακουνούσε την λίμνη της Καστοριάς, έδειχνε πως ο σκληρός χειμώνας της κατοχής, είχε αρκετό δρόμο μπροστά του ακόμα!
  Όπως κάθε πρωί, έτσι και τότε, ο κ. Νίκος Πιστικός έπαιρνε το μονοπάτι από το σπίτι του στην νότια παραλία και ανηφορίζοντας έφτανε στο Τσαρσί, όπου ήταν το κουρείο του ακριβώς στα σκαλιά πριν από την πλατεία Ομονοίας. 

Ήταν ένα σύγχρονο για την εποχή του κουρείο το οποίο διέθετε μάλιστα και περιστρεφόμενη... οδοντιατρική πολυθρόνα από πορσελάνη, βάρους 160 κιλών, την οποία είχε φέρει ο Θανάσης Ταβαντζής από την Αμερική το 1922. 
Μόλις έφθασε στα ψηλότερα σημεία της πόλης είδε κάτι που τον τρόμαξε κυριολεκτικά! Παντού είχε απλωθεί ένα πυκνό στρώμα από “μαύρο χιόνι”!
  Και αμέσως μετά είδε τον γείτονά του Μωϋσή Ζαχαρία, με την συνοδεία δύο γερμανών στρατιωτών, να κατευθύνονται προς το σπίτι του. 
Όταν πέρασαν την αυλόπορτα του κήπου, ο Ζαχαρίας χάθηκε για μερικά λεπτά από το οπτικό πεδίο του κυρ Νίκου και όταν εμφανίστηκε πάλι κρατούσε ένα τενεκεδένιο κουτί στα χέρια του...
Ήταν η μέρα που οι Γερμανοί συγκέντρωναν τους Εβραίους της Καστοριάς, με προορισμό τα στρατόπεδα του Άουσβιτς και τότε πέρασε από το μυαλό του κυρ Νίκου μια παλιά “προφητεία” των Εβραίων που έλεγε “όταν πέσει μαύρο χιόνι, τότε θα εξαφανισθούν όλοι οι Εβραίοι από την Καστοριά”!
  Βέβαια, όπως κάθε μεταφυσικό φαινόμενο έχει μια φυσιολογική εξήγηση, έτσι κι εδώ αργότερα μαθεύτηκε ότι το “μαύρο χιόνι” προέρχονταν από μια έκρηξη του Βεζούβιου στην Ιταλία, όπου η τέφρα του ηφαιστείου αναμείχθηκε με τα νέφη και μεταφέρθηκε με τον αέρα στην Καστοριά!
Όμως η “προφητεία” επαληθεύτηκε με τον πιο  τραγικό τρόπο και από τότε εξαφανίσθηκε το εβραϊκό στοιχείο από την Καστοριά που απαριθμούσε περισσότερα από χίλια μέλη!
Όπως χάθηκαν και τα ίχνη του Ζαχαρία, παρόλο που προσπάθησε να εξαγοράσει την ζωή του, με τον θησαυρό που έκρυβε στον κήπο του σπιτιού του!
Εκείνη την ημέρα οι Γερμανοί συγκέντρωσαν, σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή, 1050 εβραίους από την πόλη της Καστοριάς, δηλ. σχεδόν το σύνολο του εβραϊκού πληθυσμού και τους μετέφεραν στο “δίδυμο” σπίτι της οικογένειας Βαλαλά, που λειτουργούσε και ως γυμνάσιο θηλέων. 
Εκεί στους τοίχους του σπιτιού, οι εβραιοπούλες που ήταν φίλες της κόρης του Βαλαλά, έγραψαν ένα τραγικό μήνυμα που έλεγε “Αντίο Τασίτσα, δεν θα μας ξαναδείς ποτέ”!
 Ο μοναδικός εβραίος που διέφυγε την σύλληψη ήταν ο γείτονας του κ. Πιστικού ο Λέων Μιζραχή, διότι είχε τουρκικό διαβατήριο αλλά κι αυτός μετά από αυτό το γεγονός εξαφανίσθηκε για πάντα από την Καστοριά. 
Από τους 1050 εβραίους που μετέφεραν οι Γερμανοί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης επέστρεψαν ελάχιστοι που μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. 
Ανάμεσά τους και ο γιος του Ζαχαρία ο Μουζίκος ο οποίος μετά τον πόλεμο παντρεύτηκε μια χριστιανή από την Λάρισα και ξαναήρθε στην Καστοριά ως διαχειριστής της ακίνητης περιουσίας των εβραίων που πωλήθηκε στους καστοριανούς. 
ΜΙα μέρα του 1951 ο κυρ Νίκος βλέπει να ανηφορίζει στο Τσαρσί, ένας ρακένδυνος και ταλαι- πωρημένος άνθρωπος ο οποίος κατευθύνθηκε στο απέναντι από το κουρείο κατάστημα που λειτουργούσε ως φαρμακείο και συστήθηκε στον υπεύθυνο ως ο ιδιοκτήτης του κτηρίου. 
Ήταν ο Ισαάκ Ελιάου, η οικογένεια του οποίου είναι η μοναδική που παρέμεινε και διαμένει μέχρι και σήμερα στην Καστοριά. 
Η συμβίωση των εβραίων με τους χριστιανούς ήταν πάντα αρμονική γιαυτό και πολλοί παλιοί καστοριανοί θεωρούν ότι από τότε έχασαν ένα κομμάτι του εαυτού τους!
Οι δύο συνοικίες που έμεναν οι εβραίοι πριν τον πόλεμο στην Καστοριά ήταν πέριξ της πλατείας Ομονοίας. Η μία συνοικία ήταν εκεί όπου σήμερα υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας της Εβραϊδας και η άλλη προς την πλευρά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου του Κασνίτση. 
Στην πρώτη συνοικία υπήρχε και η συναγωγή των Εβραίων όπου στο εσωτερικό της λειτουργούσε  και δημοτικό σχολείο.
  Οι εβραίοι ήταν άνθρωποι του εμπορίου, γι΄ αυτό προτιμούσαν να αγοράζουν ό,τι είχε “κεραμίδι” και δεν ενδιαφέρονταν καθόλου για χωράφια και αμπέλια. 
Τα περισσότερα μαγαζιά των εβραίων ήταν στην περιοχή του Τσαρσί, δηλαδή στην σημερινή οδό Μητροπόλεως, εκτός από το μεγάλο κατάστημα του Σέκρου, που βρίσκονταν στην Κάτω Αγορά, λίγο πιο πέρα από το κτήριο που στεγάζεται σήμερα η Εθνική Τράπεζα. 
  Τα υπόλοιπα καταστήματα των εβραίων της Καστοριάς ήταν τα εξής:
- Ζιάκ  Ελιάου: κατάστημα με μηχανές και είδη γουνοποιίας στο Τσαρσί και στο σημείο όπου στεγάζονταν μέχρι πρόσφατα ο κινηματογράφος “Ολύμπιον”. 
-Κοφίνος: μεγάλο κατάστημα υφασμάτων στο κτήριο του παλιού Δημαρχείου. 
- Λέων Μιζραχλή: ζαχαροειδή προϊόντα. 
- Τσαπάρτσες: επίσης με ζαχαροειδή προϊόντα εκεί που αργότερα λειτουργούσε το καφενείο “Βυζάντιο”. 
- Μωϋσή Ζαχαρίας: κατάστημα υφασμάτων στην Κάτω Αγορά
-Μουζίκος: ο γιος του Ζαχαρία που διαδέχθηκε τον πατέρα του στην οικογενειακή επιχείρηση. 
- Κονφίνος υιός: Κατάστημα υφασμάτων.
- Σίρτος: κατάστημα ειδών αλιείας. Συγκεκριμένα έκλωθε κλωστές για τα δίχτυα των ψαράδων, τις οποίες άπλωνε σ΄ όλο το μήκος της σημερινής οδού Μητροπόλεως. 
- Πέπος: Κουρείο
- Σολομών (Σολομότσης) Το μεγαλύτερο κατάστημα ψιλικών στο Τσαρσί, που στεγάζονταν σε μια μεγάλη παράγκα με ξύλινα “κεπέγκια” (παντζούρια) 
- Γιάκος: κατάστημα ζαχαροειδών
- Μουσούλας: μανάβης
- Κοέν: μεγάλο κατάστημα υφασμάτων
- Καλέβης: ιδιοκτήτης νερόμυλου στην θέση “Μπουσμπουνάρ” στην ανηφοριά προς τον συνοικισμό “Νταηλάκης”
- Κασούτσος: τενεκτζής

 Εκτός από τους επιχειρηματίες εβραίους υπήρχαν και οι χαρακτηριστικοί τύποι εκείνης της εποχής, όπως ο Μπεγιαμής, που περιφέρονταν άσκοπα πάνω - κάτω στο Τσαρσί και η γριά Μαζιαλτό, που “έλεγε” το φλυτζάνι...
Όπως επίσης υπήρχε ο τελάλης Μπενζαμίν, που ενημέρωνε τους πολίτες για τις αποφάσεις της Διοίκησης κα ο νεαρός μαθητής Μπένης που συγκαταλέγονταν στους “μάγκες” της εποχής και έκανε πολύ παρέα με χριστιανούς συνομήλικους. 
  Τέλος να πούμε ότι η εβραϊκή κοινότητα της Καστοριάς διέθετε και ποδοσφαιρική ομάδα με την επωνυμία “Χασμαναήλ” η οποία όμως δεν ήταν αναγνωρισμένη και δεν δικαιούνταν να παίζει στο “λιβάδι” που χρησιμοποιούσαν οι άλλες ομάδες σαν γήπεδο!

1 σχόλιο:

  1. P25 Μαρτίου 2016 στις 12:14 π.μ.

    Οι εβραίοι της Καστοριάς όπως και οι εβραίοι της Θεσσαλονίκης Δε σώθηκαν γιατί δεν ανεβήκαν στο βουνό. Να πεθαίνεις το 1944 είναι ειρωνεία.
    Θα μπορούσαν να είχαν σωθεί. Μάλλον δεν τους βοήθησε κανείς. Δεν τους είπε κανείς τον τρόπο για να σωθούν. Όταν το ποσοστό αγγίζει το 99% Σε πιάνει λύπη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Πρωτοσέλιδα Εφημερίδων

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Designed by ER.