Της  Ίντας Ελιάου
Συμβουλευτικής Ψυχολόγου
(BSc, MSc, PGDip.,MA)

Γράψτε το όνομά σας σε ένα χαρτί. Ζωγραφίσετε μια ευθεία γραμμή και αριθμήστε την από το 1-10. Εάν το 1 είναι η χαμηλότερη αυτοεκτίμηση που θα μπορούσατε να έχετε για τον εαυτό σας και 10 η μεγαλύτερη η εκτίμηση που θα μπορούσατε να έχετε για τον εαυτό
σας, θα ήθελα να σημειώσετε πάνω στη γραμμή που πιστεύεται οτι βρίσκεται η αυτοεκτίμησή σας αυτή τη στιγμή.

Στη συνέχεια, γράψτε το όνομά ενός παιδιού σας στην κορυφή μιας άλλης σελίδας.
Ζωγραφίσετε μια ευθεία γραμμή και αριθμήστε την από το 1-10. Εάν το 1 είναι η χαμηλότερη αυτοεκτίμηση που θα μπορούσε να έχει το παιδί σας και 10 η μεγαλύτερη η εκτίμηση που θα μπορούσε να έχει για τον εαυτό του, θα ήθελα να σημειώσετε πάνω στη γραμμή που πιστεύεται ότι βρίσκεται η αυτοεκτίμησή του αυτή τη στιγμή.

Μήπως συμπίπτουν οι δύο γραμμές; Εάν όχι, μήπως η αυτοεκτίμηση του παιδιού σας θυμίζει την αυτοεκτίμηση που εσείς θα θέλατε να έχετε ή φοβάστε μήπως και έχετε; Τροφή για σκέψη!

Τι είναι η 'Αυτοεκτίμηση' για εσάς; Πώς ξέρετε εάν το παιδί σας ή εσείς έχετε υψηλή ή χαμηλή αυτοεκτίμηση;

Αυτοεκτίμηση' ορίζεται ως μια θετική ή αρνητική στάση απέναντι στον εαυτό μας. Πρόκειται για μια ενδοπροσωπική αξιολόγηση για το κατά πόσο πιστεύουμε ότι είμαστε ικανοί, σημαντικοί, επιτυχημένοι και άξιοι. Ο A. Maslow (1908-1970), κρίνει την σημασία της αυτοεκτίμησης ενός ανθρώπου ως την τέταρτη βασική ανάγκη του ατόμου μετά από την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του.

Έχει αποδειχτεί πως ο τρόπος που βλέπουμε και συμπεριφερόμαστε στον εαυτό μας
αντικατοπτρίζει τον τρόπο που βλέπουμε και αντιδρούμε στους γύρω μας, όπως και στα παιδιά μας. Όταν η αυτοεκτίμησή μας είναι υψηλή εργασιακά παράγουμε περισσότερο, συνδεόμαστε ερωτικά καλύτερα, διατηρούμε ισχυρότερες φιλίες, είμαστε ποιο αποτελεσματικοί και τρυφεροί γονείς και δάσκαλοι. Η κριτική δεν μας διαλύει και είμαστε ανοιχτοί και επικοινωνιακοί. Ο Coopersmith υποστηρίζει πως τα παιδιά μας μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους με σεβασμό, εκτίμηση και αγάπη μέσω της μίμησης προτύπων, κυρίως των γονέων τους, και αργότερα και των διδασκάλων τους, παρατηρώντας πώς αυτοί φέρονται στους εαυτούς τους και κατ'
επέκταση και στους άλλους ανθρώπους, εσωτερικεύοντας έτσι από μόνα τους αυτές τις συμπεριφορές. 'Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει'.

Παιδιά που βλέπουν τους γονείς τους να αθλούνται τείνουν να αθλούνται τα ίδια. Παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτι που κακοποιούνται τείνουν να εμπλέκονται σε κακοποιητικά περιβάλλοντα (κακοποιούν τα ίδια ή κακοποιούνται) αργότερα στη ζωή τους. Παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμησή τείνουν να έχουν και τα ίδια χαμηλή αυτοεκτίμησή, ενώ αυτά που μεγαλώνουν με γονείς με υψηλή αυτοεκτίμησή τείνουν να έχουν και τα ίδια υψηλή αυτοεκτίμησή. Αναλόγως, έχει αποδειχτεί πως εκπαιδευτικοί που έχουν υψηλή αυτοεκτίμησή είναι πιο αποτελεσματικοί στην ανύψωση, τόσο της αυτοεκτίμησής, όσο και της σχολικής επίδοσης των μαθητών τους (Stephens, 2004).

Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος μας ως γονείς ή δάσκαλοι για την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας;
Πρέπει να δούμε τον εαυτό μας ως πρότυπα. Αλλά τι σημαίνει 'πρότυπο' για εμάς;
Ποια είναι ή ήταν τα δικά μας πρότυπα; Μονάχα εάν απαντήσουμε σε ερωτήσεις σαν και αυτές θα κατανοήσουμε τη μεγάλη επιρροή που έχουμε ακόμα και άθελά μας επάνω στα παιδιά μας.

'Πρότυπο' θα πρέπει να σημαίνει αντικείμενο θαυμασμού και μίμησης για τη συμπεριφορά που υιοθετούμε την κάθε στιγμή της ζωής μας. Σημαίνει να μπορούμε να παίξουμε και εμείς οι ίδιοι με τους κανόνες του παιχνιδιού που ορίζουμε και προσπαθούμε να επιβάλλουμε στα παιδιά μας. Είναι πολύ εύκολο να επιβάλουμε λόγω της θέσης ισχύος μας, αναρίθμητα 'ΜΗ' στα παιδιά μας. Μη καπνίζεις, Μη πίνεις, Μη μιλάς άσχημα, Μη λες ψέματα. Είναι πολύ πιο δύσκολο και θέλει πολύ
περισσότερο σθένος χαρακτήρος να τα δείξει κανείς αυτά στα παιδιά του, να του παρέχει ένα παράδειγμα προς μίμηση. Εάν λοιπόν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να πεθάνουν από καρκίνο στα πνευμόνια, πρέπει να σταματήσουμε εμείς οι ίδιοι το κάπνισμα. Εάν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να λένε ψέματα, πρέπει σταματήσουμε εμείς τα ψέματα. Εάν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να είναι μίζερα, ας απολαμβάνουμε εμείς την κάθε στιγμή. Ο καλύτερος λοιπόν τρόπος να πετύχουμε την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του παιδιού μας όσο παράδοξο και αν ακούγεται, είναι κοιτώντας και ισχυροποιώντας τον ίδιο μας τον εαυτό. Όταν εμείς έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση τότε τους μεταδίδουμε τα δικά μας άγχη, τις δικές μας ανασφάλειες, τις δικές μας συνήθειες. Ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας, την αξία μας
μεταφράζεται στο πως διαπαιδαγωγούμε, δείχνουμε και μεταδίδουμε τα στοιχεία αυτά στα παιδιά μας.

Η πρόληψη λοιπόν, ξεκινάει πρώτα από εμάς. Αφορά το κατά πόσο ο κάθε γονιός ή ο κάθε δάσκαλος, δηλαδή ο κάθε 'σημαντικός άλλος' στη ζωή του παιδιού, φροντίζει τον εαυτό του, τις δικές του ανάγκες και σχέσεις, την προσωπική του εξέλιξη, τα οποία τονώνουν τη δική του αυτοεκτίμηση και του επιτρέπουν να συνεργάζεται και περισσότερο με τους υπόλοιπους ΄σημαντικούς άλλους' της ζωής του παιδιού. Όσο μεγαλύτερη είναι η αυτοεκτίμηση η δική μας η οποία απορρέει από την ικανοποίηση που αντλούμε από τη ζωή μας, τις σχέσεις μας, τη δουλειά μας, τόσο πιο αυτόνομα, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και εκτίμηση για τον εαυτό τους, θα είναι τα παιδιά μας. Επίκεντρό μας λοιπόν δεν πρέπει να είναι τι τεχνικές να χρησιμοποιήσουμε ως γονείς για να χτίσουμε την αυτοεκτίμηση του παιδιού μας, αλλά πως μπορούμε να βιώσουμε εμείς οι ίδιοι τα δυνατά μας στοιχεία, να γίνουμε μια ομάδα με τους ΄σημαντικούς άλλους' της ζωής του παιδιού μας, για να παρέχουμε έτσι την ευκαιρία στα παιδιά μας να χτίσουν την δική τους αυτοεκτίμηση.