Άρθρο της Μαριάννας Ιατρίδου

Ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στη συνάντησή του με το Λουκά Παπαδήμο διεμήνυσε, με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και ότι έχει ήδη αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την ικανοποίηση του αιτήματος της Ευρωζώνης.
 Μάλιστα, ο Ζ. Γιούνκερ κατέστησε σαφές ότι εάν δεν δοθούν οι έγγραφες δεσμεύσεις που ζητούνται από την ελληνική κυβέρνηση και τις βασικές πολιτικές δυνάμεις της χώρας, τότε «δεν θα καταβληθεί η 6η δόση των δανείων στην Ελλάδα».

Ο κ. Παπαδήμος εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι θα βρεθεί σύντομα λύση τονίζοντας πως αυτό πρέπει να έχει γίνει έως το τέλος του μήνα. Μετά τη συνάντηση, συνεργάτες του πρωθυπουργού σημείωναν ότι χωρίς επιστολή με έγγραφες δεσμεύσεις δεν πρόκειται να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την εκταμίευση της 6ης δόσης και τόνιζαν ότι το ζητούμενο εξακολουθεί να είναι η εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης για τη μορφή που θα λάβουν αυτές οι δεσμεύσεις.
Στην Αθήνα και στο επιτελείο του Αντ. Σαμαρά γίνεται πλέον σαφές ότι τα περιθώρια ελιγμών στενεύουν και σύμφωνα με πληροφορίες η «λύση» θα δοθεί μέχρι την Παρασκευή. Είτε με την «τροποίηση» της επιστολής που εστάλη στο ΕλΚ είτε με επιστολή που θα έχει αποδέκτη τον κ. Παπαδήμο και θα «επισυναφθεί» στη συνέχεια στο Εurogroup. Ο εκπρόσωπος της Ν.Δ. επέμεινε και χθες ότι η άρνηση του κ. Σαμαρά είναι θέμα εθνικής αξιοπρέπειας, σημείωσε ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. «δεν θα βάλει υπογραφή όπως του ζητούν οι Ευρωπαίοι».
Αν ο κ. Σαμαράς δεν υπογράψει, με τον εξευτελιστικό ίσως, τρόπο που απαιτούν πλέον οι Ευρωπαίοι, η κατάρρευση θα προκύψει πριν τα Χριστούγεννα.
Αν πάρουμε την 6η δόση εγκαίρως, με τα σημερινά δεδομένα παίρνουμε παράταση μερικούς μήνες αργότερα.
Αν η ΕΚΤ αρχίσει να εκτυπώνει χρήμα που θα διευκολύνει την κατάσταση στην ευρωζώνη, τα πράγματα θα γίνουν πιο εύκολα και για την Ελλάδα αλλά δεν είναι καθόλου απίθανο να καταρρεύσει το 2012 αφού ούτε θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα θα έχουν προλάβει να δημιουργηθούν, ούτε το κράτος θα έχει μειωθεί και αναμορφωθεί.
Κατ’ αρχήν τι σημαίνει κατάρρευση και ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες στην καθημερινή ζωή;
Κατάρρευση σημαίνει πως σε κάποιον από τους πρώτους μήνες του 2012 τα ταμεία του κράτους δεν θα συγκεντρώσουν τα απαραίτητα έσοδα που χρειάζονται για να πληρώσουν μισθούς και συντάξεις. Κατ’ αρχήν αυτό υπάρχει φόβος να συμβεί το Δεκέμβριο αν δεν εκταμιευτεί η περίφημη πλέον 6η δόση. Αλλά στους πρώτους μήνες του 2012, αν οι επόμενες δόσεις συνεχίσουν να εκταμιεύονται το μεγαλύτερο μέρος τους θα πηγαίνει για την αποπληρωμή ομολόγων που λήγουν. Κατά συνέπεια το μεγαλύτερο μέρος των μισθών και των συντάξεων θα πληρώνονται από τα φορολογικά έσοδα.
Τα στοιχεία δείχνουν όμως ότι τα έσοδα, όχι απλώς θα συνεχίσουν να μειώνονται με τους ρυθμούς του 2011, αλλά υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης τους πρώτους μήνες του 2012, λόγω: α) της μεγαλύτερης ύφεσης, β) του φόβου των φορολογουμένων για την επόμενη μέρα που ενδεχομένως οδηγήσει σε αποθησαυρισμό των φορολογικών δόσεων και γ) της εξάντλησης της φοροδοτικής ικανότητας των πολιτών.
Με απλά λόγια αυτό σημαίνει π.χ. πως από τα 3 δισ. ευρώ που χρειάζεται το ελληνικό δημόσιο να πληρώσει μισθούς και συντάξεις θα έχει έσοδα 2 δισ. ευρώ. Καθώς δεν μπορεί να βγει να δανειστεί από πουθενά, η μόνη λύση που απομένει θα είναι να μην καταβάλει μισθούς αλλά κάτι έναντι...
Τον επόμενο μήνα όμως θα έχει έσοδα 1 δισ. και υποχρεώσεις πάλι 3 δισ. ευρώ, γιατί θα έχει ξεκινήσει αρνητικό σπιράλ, θα ολοκληρωθεί η διάλυση που ήδη υπάρχει σε μεγάλο βαθμό του κρατικού μηχανισμού.
Κατάρρευση λοιπόν σημαίνει πως το κράτος, ο μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας, σταματά να πληρώνει ή έστω μειώνει δραστικά τις πληρωμές.
Αυτό με τη σειρά σημαίνει πως εκατοντάδες χιλιάδες θα μείνουν χωρίς μισθό και αυτό θα δημιουργήσει αυτόματα και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους ακόμη στον ιδιωτικό τομέα.
Τα σκουπίδια στο δρόμο θα μαζεύονται όπως και όποτε δεν θα απεργούν οι αρμόδιοι, ζητώντας να αμειφθούν αυτοί και όχι οι αστυνομικοί.
Τα σχολεία θα υπολειτουργούν λόγω κενών αλλά και μεγαλύτερης ακόμη αδιαφορίας. Το ίδιο και τα νοσοκομεία. Τα διαθέσιμα χρήματα για εισαγωγές μειώνονται μέχρι το επίπεδο που δικαιολογούν τα ευρώ που φέρνουν οι εξαγωγές, ο τουρισμός, οι ξένες επενδύσεις.
Επειδή όμως η κρίση, για άλλους κυρίως λόγους, είναι πανευρωπαϊκή και παγκόσμια, πολλοί έχουν πεισθεί πως αν η ΕΚΤ αρχίζει αύριο να εκτυπώνει χρήμα, αυτομάτως θα λυθούν και τα προβλήματα της Ελλάδας.
Κατ’ αρχήν το «πιεστήριο» μοιάζει η μόνη λύση στο αδιέξοδο της κρίσης του ευρώ, αλλά αυτή θα πρέπει να γίνει με την φειδώ που χρειάζεται για να μη χάσει την αξιοπιστία του το νόμισμα.
Ο ελεγχόμενος πληθωρισμός θα διαβρώσει το χρέος και θα διευκολύνει να πάρει εμπρός η ανάπτυξη. Μια Ευρώπη με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης θα βοηθήσει τις ελληνικές εξαγωγές και την τουριστική κίνηση στη χώρα μας (αν το επιτρέψουν το ΠΑΜΕ, οι ταξιτζήδες κ.α...).
Η αλήθεια είναι πως αυτό θα κάνει το χρέος πιο εύκολα αντιμετωπίσιμο, αλλά τα δομικά προβλήματα της χώρας μας: παρασιτική και κρατικοδίαιτη οικονομία θα παραμένουν και θα χρειάζονται μεταρρύθμιση.