Είτε έρχονταν από τ’ ανατολικά, μέσω νησιών και του Έβρου, είτε από τα βόρεια, κυρίως από τ’ αλβανικά σύνορα. Όλες οι δυνάμεις (μεταβατικά αποσπάσματα, στρατός, συνοριακοί) εναντίον ατάκτων, κουρελήδων και καταπονημένων εισβολέων. Αυτός κι αν ήταν ασύμμετρος πόλεμος, παρότι ο όρος καθιερώθηκε μετά τη γνωστή 11η Σεπτεμβρίου των Διδύμων…
   Καινούρια επαγγέλματα είχαν προκύψει, όπως αυτό του συνοριοφύλακα κι εκείνο του λαθρομεταφορέα. Κι έφτασε η ζωή να στοιχίζει λίγο, καθώς των διακινουμένων το όνειρο ήταν αυτό το αόριστο "κάτι καλύτερο" και
των διακινητών το χρήμα!
   Η υπηρεσία δίωξης παράνομων μεταναστών είχε οργανωθεί στα πρότυπα του στρατού και της αστυνομίας, τα στελέχη της είχαν γίνει μόνιμα, δημιουργήθηκαν ανάλογες εγκαταστάσεις και συντάχθηκαν φάκελοι σχεδίων για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Και ποιό ήταν το πρόβλημα; Ότι κάποιοι άνθρωποι ασφυκτιούσαν στις περιφραγμένες χώρες τους ή στις βομβαρδισμένες πόλεις τους ή κάποιοι απ’ αυτούς απλά πεινούσαν! Και κινούσαν γι’ αλλού…

   Στο στρατόπεδο μιας τέτοιας υπηρεσίας της Δυτικής Μακεδονίας – όπως και σε τόσα άλλα – όλα είχαν οργανωθεί τέλεια. Υπήρχαν σκοπιές που έλεγχαν την περίφραξη τύπου ΝΑΤΟ, υπηρεσία πύλης, κελιά, καταλύματα υπηρεσίας, ακόμα και εντευκτήριο που λειτουργούσε ως κυλικείο και κάποιες φορές ως λέσχη. Όλα οφείλονταν κατά ένα βαθμό στην αναγκαιότητα και το υπόλοιπό τους στον
υπηρεσιακό ζήλο του διοικητή. Ο οποίος είχε λάβει μέριμνα ακόμα και για τις οικογένειες όσων θα ήταν σε υπηρεσία τις  χρονιάρες μέρες που πλησίαζαν. Δεν ήθελε τα στελέχη του να ζουν αποκομμένα από το εθιμικό γίγνεσθαι, ακόμα κι όταν τύχαινε να είναι σε υπηρεσία όταν οι άλλοι γιόρταζαν. Αυτοί και οι οικογένειές τους…

   Τα ένα τρίτο των στελεχών ήταν σε επιφυλακή τα Χριστούγεννα, το άλλο τώρα την Πρωτοχρονιά και το υπόλοιπο τα Φώτα. Κι είχαν οργανωθεί ανάλογες γιορτές για τους ένστολους εργαζόμενους με ρεβεγιόν στη λέσχη, δώρα για τα παιδιά και μία αυτοσχέδια ορχήστρα εκ των ενόντων…
   Όπως και να τις αντιμετώπιζε, όμως, οι τρεις αυτές γιορτές δεν ήταν ισοβαρείς. Καθώς δεν είναι και το καλύτερο ν’ αλλάζεις χρονιά σ’ ένα στρατόπεδο κι όχι στο λαμπερό σαλόνι του σπιτιού σου!
   Για να ισοζυγίσει τα πράγματα ο Διοικητής, έβαλε και τον εαυτό του στο σόου. Για να μην υπάρξουν παράπονα. Θα ντυνόταν ο ίδιος Άγιος Βασίλης και θα μοίραζε τα δώρα στα εφτά παιδιά των παντρεμένων υφισταμένων του. Έτσι, κι αυτός ένστολος θα περνούσε την αλλαγή του χρόνου!
   Ο Δεκέμβριος είχε περάσει κι έφτασε κι η τελευταία μέρα του. Με τα υπηρεσιακά θέματα ν’ αποτελούν την συνήθη ρουτίνα κι όλων οι καρδιές να έχουν γεμίσει με γιορτινές νότες. Ακόμα και των ανθρώπων που είχαν αποστολή να συλλαμβάνουν άλλους ανθρώπους, επειδή αυτοί οι δεύτεροι δοκίμαζαν να μετακινηθούν σε μία χώρα που δεν ήταν η δική τους.
   Η τελευταία μέρα του χρόνου είχε αφιερωθεί στην προετοιμασία της γιορτής στο στρατόπεδο. Τα κελιά ήταν άδεια, αφού απ’ το πρωί είχαν προωθήσει τους τελευταίους συλληφθέντες, η λέσχη είχε στολιστεί με φωτάκια και με το καθιερωμένο έλατο κομμένο απ’ τα πυκνά του διπλανού δάσους και τα δώρα των παιδιών ήταν ακουμπισμένα, σε όμορφα δεματάκια, στη βάση του. Μέχρι να εμφανιστεί ο Αϊ  Βασίλης και να τα μοιράσει...
   Εφτά παιδάκια όλα κι όλα, ήταν ευκαιρία να γνωριστούν μεταξύ τους και να εξοικειωθούν με τον χώρο και το επάγγελμα που κάνουν οι μπαμπάδες τους.
   Οι μαμάδες θα είχαν τη δική τους ευκαιρία. Να κουτσομπολέψουν τις απούσες, όπως συνήθως γίνεται και να περιγράψουν τα επετειακά γλέντια, εκείνες που τα έζησαν τα Χριστούγεννα κι αυτές που προγραμμάτισαν να γλεντήσουν  τα Φώτα. Έτσι συνήθως γίνεται!...
   Φυσικά, τα περίπολα δεν ολιγώρησαν της αποστολής τους και είχαν βγει κανονικά. Τα μέτρα δεν αναστέλλονται ποτέ, ακόμα και σε τέτοιες μέρες. Αλλά, ποιός λαθρομετανάστης είχε διάθεση να περπατάει στα βουνά σήμερα, στην αλλαγή του χρόνου; Οι δεισιδαιμονίες των Βαλκανίων έλεγαν πως ό,τι σε βρει να κάνεις ο νέος χρόνος, αυτό θα κάνεις σ’ όλη του τη διάρκεια…
   Να, όμως, που σε κάθε αναμενόμενη πιθανότητα υπάρχει και η ανατροπή της: Γυρίζοντας το δεύτερο τζιπ της πρωινής βάρδιας, έφερε και τη "λεία" του. Μια οικογένεια λαθρομεταναστών που μάλιστα είχαν και δύο παιδάκια!
   Τους κατέβασαν από το όχημα και τους οδήγησαν σ’ ένα άδειο κελί, μέχρι αύριο που θα γινόταν η επαναπροώθησή τους. Ποιός να τους παραλάβει τώρα από την άλλη πλευρά των συνόρων; Άλλωστε, ο Διοικητής είχε άλλο πρόβλημα. Έπρεπε να προσαρμόσει τη στολή του Αϊ Βασίλη που του ερχόταν λίγο στενή. Ούτε ν’ ανακρίνει τους φερμένους είχε διάθεση. Το άφησε τον φύλακα:
   -Τους έψαξες; Βάλτους στο "τρία" όλους μαζί και δώσ' τους κάτι να φάνε. Απ’ το μεσημεριανό που περίσσεψε. Να πάνε τουαλέτες και τέτοια και αύριο  τους στέλνουμε…
   Το εορταστικό πρόγραμμα δεν μπορούσε να μη συμπεριλάβει μια περιήγηση στους χώρους του στρατοπέδου των παιδιών  και των μαμάδων που είχαν έρθει για τη γιορτή, έτσι για να δούνε πού ζουν και πώς βγάζουν το ψωμί της οικογένειας οι μπαμπάδες! Καλό  τους έκανε, φυσικά, γιατί θα είδαν σε πόσο ευνοϊκή κατάσταση βρίσκονταν τα ίδια. Ελεύθερα, με καθαρά και όμορφα ρούχα, με δώρα και γλυκίσματα να τους περιμένουν.
   Μετά την περιήγηση, στο σαλονάκι που  κατέληξαν,  αυτά ήταν που άρχισαν να συζητάνε, αρχικά γελώντας για τη διαφορά τους με τα λαθρομεταναστάκια...  Στη συνέχειά της ήταν που  η χαλαρή κουβέντα άρχισε να παίρνει τη μορφή παιδικής συνεδρίασης. Η απουσία γέλιων και χαχανητών φανέρωνε πως κάτι σοβαρό προέκυπτε απ' τη συζήτηση. Αργούσαν...

   Η ώρα είχε φτάσει στις δώδεκα παρά κι αυτά ήταν ακόμα στο ιδιαίτερο σαλονάκι τους. Ο νέος χρόνος θα έμπαινε, ο Άγιος Βασίλης – Διοικητής είχε μπει στην αίθουσα κι αυτά ακόμα δεν είχαν μπει στο χώρο της γιορτής.
   Δύο μαμάδες πήγαν και τα έφεραν. Η αυτοσχέδια ορχήστρα άρχισε να παίζει κάποιο γιορταστικό σκοπό. Η ατμόσφαιρα, όμως, δεν έλεγε να ζεσταθεί κατά πώς ταίριαζε.
   Το πιο μεγάλο απ’ τα παιδιά κάτι ψιθύρισε στο αυτί του μπαμπά του.
   Εκείνος πλησίασε τον Διοικητή που έμοιαζε αστείος μέσα στην στολή του.
   -Θέλει κάτι να σας πει. Εκ μέρους όλων των παιδιών. Μπορούν, λέει, να έρθουν  στη γιορτή και τα δύο παιδάκια που είναι στο κελί;
   Ο Διοικητής αιφνιδιάστηκε, αλλά προσπάθησε να το κρύψει πίσω απ’ το μακιγιάζ του Αϊ Βασίλη. Γύρισε στο παιδάκι που φαινόταν να εκπροσωπεί τα άλλα, φορώντας το πιο συγκαταβατικό του ύφος. Όλα τον κοίταζαν με προσμονή:
   -Αν ήμουν σαν εσάς, ίσως να ήμουν μαζί σας. Είμαι, όμως, ο διοικητής, ο αρμόδιος να δίνω λόγο στους παραπάνω και στο νόμο τον ίδιο και σας λέω πως αυτό που ζητάτε δεν μπορεί να γίνει! Θα μας κατηγορήσουν για απελευθέρωση κρατουμένων. Θα μας απολύσουν όλους. Απευθύνθηκε ειδικά στο παιδί-αρχηγό. Το καταλαβαίνετε αυτό;
   -Μπορούν, τότε, οι κρατούμενοι να δεχτούν επισκέψεις;
   Ο Διοικητής σκέφτηκε για λίγο. Αυτοί δεν είχαν τους κανονισμούς των κανονικών φυλακών με ωράρια επισκεπτών. Στο χέρι του ήτανε…
   -Μπορούν, βέβαια, αν αυτό γίνει με ασφάλεια. Αλλά, τι θέλεις να πεις, μικρέ;
   -Θέλουμε να επισκεφτούμε όλοι μας τα παιδάκια στο κελί. Θα περάσουμε μαζί τους την Πρωτοχρονιά. Θα τους δώσουμε τα δώρα μας!
   Ένας από τους μπαμπάδες δεν κρατήθηκε:
   -Είστε σοβαροί; Τι πράγματα είναι αυτά;
   -Όχι. Είμαστε παιδιά. Δεν έχουμε φορέσει ακόμα σοβαρότητα. Τουλάχιστον κάποιο από τα δικά σας μοντέλα. Δεν θέλουμε να χορεύουμε εμείς κι άλλοι να είναι πίσω από τα κάγκελα…
   -Αυτό είναι συνομωσία.
   Δυο-τρεις άλλοι μπαμπάδες άρχισαν να κουνάνε τα κεφάλια τους:
   -Είδες τι μπορεί να προκύψει από κάποιες παραλείψεις του ...Ηρώδη; Αυτά θέλουν το κεφάλι του διοικητή στο πιάτο!
   Ο νεαρός αρχηγός της συνομωσίας επέμενε:
   -Θα  μας αφήσετε να πάμε στο κελί;
    Όλα είχαν σηκώσει τα δώρα απ’ το δέντρο και τα είχαν μαζί τους. Ο Διοικητής έβγαλε τα εφεδρικά κλειδιά των κελιών από την ζώνη του.
   -Ακολουθήστε με…   Έχετε κερδίσει!


    Ο νόμος και οι πρακτικές δεν είχαν αλλάξει από τα χρόνια της μεγάλης φυγής. Δηλαδή από την δεκαετία του ’90. Τότε που βασικός εχθρός του κράτους ήταν οι λαθρομετανάστες και μόνο αυτοί.