Ένα σοβαρό θέμα προέκυψε μέσα στον μήνα Οκτώβριο του 2017 για την πόλη της Καστοριάς. Ενα θέμα με πολεοδομικές και θρησκευτικές προεκτάσεις. Η ιερά μητρόπολις Καστορίας προώθησε στο Δημοτικό συμβούλιο Καστοριάς (για την ακρίβεια επανα-προώθησε) το ζήτημα παραχώρησης μεγάλου οικοπέδου στην είσοδο της πόλης προκειμένου να αναγερθεί σε αυτό νέα εκκλησία αφιερωμένη στην μνήμη του πολιούχου της Αγίου Μηνά. Για λογαριασμό της ΙΜΚ το σχετικό ενδιαφέρον και την σχετική ερώτηση κατέθεσε ο σύμβουλος της μειοψηφίας Ν. Βασιλειάδης. Ο Δήμαρχος και αρκετοί σύμβουλοι φάνηκαν εκ πρώτης αρχής
απολύτως διατεθειμένοι να εξετάσουν στα σοβαρά το θέμα, με την έννοια του να συναινέσουν και να προχωρήσουν σε μια πράξη οριστικής παραχώρησης. Η όλη συζήτηση περιεβλήθη έναν ιδεολογικό χαρακτήρα, λαμβάνοντας την μορφή εκπλήρωσης ενός χρονίζοντος ‘τάματος’ και αποπλήρωσης μιας ‘ιεράς’ υποχρέωσης των Καστοριέων έναντι του τοπικού τους αγίου.
Ο Αγιος Μηνάς χρίστηκε πολιούχος Καστοριάς το 1912 όταν ένα πολύ μικρό στρατιωτικό άγημα υπό την διοίκηση του ανθυπίλαρχου Φιλολάου Πηχαιώνος τα ξημερώματα της 11ης Νοεμβρίου μπήκε στην πόλη ίσα-ίσα για να διαπιστώσει ότι ό τουρκικός στρατός του Μεχμέτ Αγά την είχε ήδη εγκαταλείψει. Αυτή την αναίμακτη ‘κατάληψη’ το πνεύμα της εποχής την πίστωσε στην χάρη του Αγίου που όλως τυχαίως εόρταζε εκείνη την ημέρα. Εως και ποίημα κυκλοφόρησε αργότερα για αυτό.
«Μεγάλη ημέρα ήτανε, γιορτή του Άι-Μηνά,
και πιο μεγάλη έγινεν όταν κοντά χαράματα
του Άρτη τα Ελληνόπουλα εμπήκαν χαρωπά
με λευτεριάς τραγούδια τους και λυτρωμού τα νάματα.»
--------------------------------
Εφημερίς «Ορεστιάς», φ.356.  11/11/1953.
Το περίεργο βέβαια είναι για ποιον λόγο ως πολιούχος χρίστηκε ο άγιος Μηνάς κι όχι ο άγιος Βικέντιος ή ο άγιος Βίκτωρας ή ο άγιος Δράκοντας που εορτάζουν και αυτοί μαζί του την ίδια μέρα στις 11 Νοεμβρίου…. Ισως να έλαβε χώρα καμιά κλήρωση που κέρδισε ο Μηνάς, ή μπορεί ο Μηνάς να έχαιρε μεγαλύτερης εκτίμησης στην συνείδηση του τότε Μητροπολίτη και του τοπικού ιερατείου, δεν γνωρίζω, θα σας γελάσω!
Επίσης απορίας άξιον είναι πως για 2-3 ωρίτσες άφησε να του να ξεφύγει μέσα από τα χέρια η ευκαιρία να χριστεί πολιούχος της πόλης ο άγιος Ορέστης, με το πλήρως συσχετισμένο με την Καστοριά  όνομα, μιας και τυχαίνει να εορτάζει την αμέσως προηγούμενη ημέρα… Θα ήταν πραγματικά συναρπαστική συγκυρία αν η πόλη τύχαινε να απελευθερωθεί στις 10 Νοεμβρίου και μαζί με τον Άγιο Ορέστη τον Τυανέα συνγιόρταζαν η Ορεστιάς η Ορεστία και η Ορεστιάδα.
Εν πάσει περιπτώσει, το ιστορικά τεκμηριωμένο είναι πως οι Καστοριανοί απεφάσισαν πως συνεργός στα ελευθέρια τους υπήρξε ο Αγιος Μηνάς -μόνος αυτός και ουδένας άλλος- και εις ανταπόδωση τον κατέστησαν πολιούχο. Καθαιρώντας βεβαίως βεβαίως από την θέση αυτή την Παναγία, η οποία Βυζαντιόθεν ελογίζετο ως αρχόντισσα και πολιούχος αυτής της πόλης. (Τυπικά, η Καστοριά διαθέτει σήμερα δύο πολιούχους, Μηνά και Παναγία, αλλά πολύ δύσκολα θα βρείτε Καστοριανό ο οποίος να γνωρίζει κάτι τέτοιο. Όπως εξίσου δύσκολα θα βρείτε Καστοριανό να γνωρίζει πως η φερόμενη σαν εκκλησία του Αγίου Μηνά, εκεί απάνω στο 3ο Δημοτικό, στην πραγματικότητα δεν ανήκει σε αυτόν. Είναι της Παντάνασσας, η παλιά ‘Παναγία Μουεζίνη’, η οποία προυπήρξε ως καθολικό ενός χριστιανικού παλαιο-μονάστηρου της περιοχής.
Αυτό το μαράζι του ‘Εγώ πότε θα αποκτήσω δικιά μου εκκλησία?’ φαίνεται ότι το κράτησε ο άγιος και το κοινώνησε στο τοπικό ιερατείο γι αυτό και ο τοπικός Μητροπολίτης κατά καιρούς φέρνει και ξαναφέρνει το θέμα στην επικαιρότητα.

Το γνωστό είναι ότι η Καστοριά σε ναοδομία υστερεί μόνον από το Αγιο όρος με τα 20 μοναστήρια.  Εχει τις περισσότερες εκκλησίες από κάθε άλλη πόλη (αντίστοιχου μεγέθους) στην Ελλάδα. Εξήντα μία εκκλησίες βρίσκονται εδώ, παλιές και νέες –έστω και αν βγαίνουν στο τελικό μέτρημα καμιά δεκαριά λιγότερες από το κλισέ των 72 που χρόνια τώρα –κι απολύτως λαθεμένα- δημοσιεύεται στους τουριστικούς μας οδηγούς.
Αυτή η θρησκευτικότητα πάντως δεν φαίνεται να μας βοήθησε και πολύ, μιας και η πόλη μας δείχνει τελείως ξεχασμένη από θεότητες και πάει από το κακό στο χειρότερο. Χάνουμε πληθυσμό με ραγδαίους ρυθμούς και τα νούμερα πέφτουν από απογραφή σε απογραφή, έχουμε την υψηλότερη ανεργία στην Ελλάδα κι όσο για τα οικονομικά… ε, εκεί πια πνέουμε τα λοίσθια, δίχως την παραμικρή ιδέα συλλογικής αντίδρασης και ένα ενιαίο σχέδιο επιχειρηματικής ανάνηψης.
Αλλά αυτά δεν ενδιαφέρουν. Το μόνο που φαίνεται να έχει σημασία για τους δημοτικούς άρχοντες και το τοπικό ιερατείο είναι το γεγονός πως ανάμεσα σε αυτές τις εξήντα μία εκκλησίες δεν υπάρχει καμία αφιερωμένη -εκ κατασκευής- στον Αημηνά. Εκείνη την παραλίμνια,  μπροστά από το χωριό Φωτεινή, που είναι ΟΝΤΩΣ αφιερωμένη στην μνήμη του δεν την μετράνε, τους πέφτει από ότι φαίνεται κομμάτι μακριά.  Ετσι την όλη κατάσταση την βιώνουν κάπως σαν όνειδος και σαν προσβολή μεγάλη!
Θα αντιτείνει κανείς, μακάρι να έδειχναν παρόμοιο ενδιαφέρον και για τα τετριμμένα πιο κοσμικά πράγματα της καθημερινότητα των πολιτών, αλλά μη τα θέλουμε όλα δικά μας. Ετσι είναι εκ φύσεως οι προεστοί. Προίστανται. Ασχολούνται με πράγματα υψιπετή. Πράγματα που προέχουν.
Κοντολογής, από θρησκευτική και χριστιανική σκοπιά, είναι απολύτως δικαιολογημένη η εργώδης προσπάθεια που καταβάλει η ΙΜΚ προκειμένου να αναγερθεί μέσα στον σύγχρονο πολεοδομικό μας ιστό μια  εκκλησία αφιερωμένη στην μνήμη του πολιούχου της πόλης. Θέλει -πράμα θεμιτό- να του κτίσει ένα σπίτι, να αισθάνεται η αγιότης του κάπως νοικοκύρης κι όχι σαν πολίτης άστεγος που μένει σε χαρτόκουτο ή σαν λαθρομετανάστης φιλοξενούμενος σε ξενοδοχείο ή δίχως στον ήλιο μοίρα Σύριος πρόσφυξ. 

Το ουσιαστικό όμως ερώτημα όμως είναι ΓΙΑΤΙ ένας τέτοιος ναός να κτιστεί στην είσοδο της πόλης και με ποιον τύπο ενεργειών μεθοδεύεται αυτό.

Η ΙΜΚ όχι μόνον θέλει ναό αλλά έχει υποδείξει και συγκεκριμένο μέρος. Το αιτούμενο από αυτήν οικόπεδο, ως γνωστόν, είναι ένα πολύφερνο απόκτημα της πόλης. Κτηματολογικά και συμβολαιογραφικά απολύτως διαυγές και καθαρό, αδιαμφισβήτητη περιουσία του Δήμου Καστοριέων. Συνιστά τμήμα κατάτμησης του παλαιού μηλεώνα που υπήρχε στην νότια είσοδο της πόλης (το λεγόμενο και ‘φυτώριο’ ή ‘κτήμα’). Η πολεοδομική του αξία, λόγω θέσης, είναι κορυφαία και ακόμα μεγαλύτερη είναι η γεωστρατηγική του αξία για τα καλώς εννοούμενα κοσμικά συμφέροντα των Δημοτών Καστοριάς.

Για να βάλουμε τα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση, θα πρέπει να ξεκινήσουμε κατ’ αρχάς από την παραδοχή πως το Δημοτικό συμβούλιο Καστοριάς δεν είναι ιερατείο. Δεν είναι θρησκευτικό σωματείο, δεν έχει -και δεν οφείλει να έχει- ουδεμία απολύτως συνάφεια με μεταφυσικά ή με υπερβατικές ιδεολογίες κάθε τύπου. Είναι ένας ανεξίθρησκος (κατά το Σύνταγμα μας) πολιτικός μηχανισμός διοίκησης των πραγμάτων της πόλης, ένα σώμα αντιπροσώπων, επιφορτισμένο να διοικεί και να λαμβάνει αποφάσεις, σταθμίζοντας την κοινή γνώμη και το γενικό συμφέρον των Δημοτών.
Το εν τη Γη τούτη γενικό συμφέρον και όχι το εν τοις ουρανοίς συμφέρον -ας είμαστε ξεκάθαροι! Κανένας αναμεταξύ μας φαντάζομαι δεν ψήφισε Δήμαρχο ή μέλη Δημοτικού Συμβουλίου προκειμένου να βελτιώσει την θέση του στην άλλη ζωή. Τους ψηφίσαμε για να μας την βελτιώσουν σε αυτήν εδωπέρα!

Η κάθε πρόταση διανομής/ παραχώρησης και χρήσης δημοτικής γης λοιπόν που κατατίθεται ενώπιον αυτού του σώματος θα πρέπει να εξετάζεται κάτω από αυτό το πρίσμα: Της εξυπηρέτησης δηλαδή του εγκόσμιου συμφέροντος των Δημοτών. Ολων των δημοτών. Και των πιστών και των μη πιστών και των αγνωστικιστών. Και των ορθοδόξων και των καθολικών και των μωαμεθανών και των Βουδιστών και των χάρε Κρίσνα. Ολων!! Υπό αυτή την σκοπιά, η ίδρυση κι η ανέγερση μιας ακόμη εκκλησίας, σε μια πόλη που βρίθει υπολειτουργούντων ή και θεόκλειστων εκκλησιών, δεν φαίνεται να είναι κοινωνικά και πολιτικά αρκούντως υγιής. Και δεν φαίνεται γιατί η υπό διεκδίκηση τοποθεσία μπορεί να επιλύσει άλλα, πολύ πιο πρωτεύοντα και πολύ πιο σημαντικά εγκόσμια προβλήματα της πόλης.

Όπως λόγου χάρη αυτό των διακομιδών και μεταφορών!!!

Δίπλα στης Μητροπόλεως να θυμηθούμε πως χρονίζει ένα ακόμη αίτημα παραχώρησης του συγκεκριμένου χώρου, αυτό της ένωσης λεωφορειούχων του νομού (του υπεραστικού μας δηλαδή ΚΤΕΛ). Data occasione είναι στ΄ αλήθεια μεγάλη ευκαιρία να εξεταστούν και να σταθμιστούν τα δυο (ή και άλλα τυχόν) αιτήματα σε μια συγκριτική ουδετερότερη και ψυχραιμότερη βάση.

Σκεφθείτε στην εν λόγω θέση να δημιουργούνταν ένας θεόρατος, άνετος, σύγχρονος και πολυτελής διακομετακομιστικός  σταθμός λεωφορείων. Ένα βιομηχανικού τύπου κτήριο με εισόδους και από τις δύο λεωφόρους, την Γράμμου από την επάνω πλευρά και την Κύκνων από την κάτω. Με γραφεία ξεχωριστά για κάθε τόπο προορισμού. Με προσεγμένη αρχιτεκτονική αισθητική, με εστιατόριο, καφέ, καταστήματα τουριστικών δώρων και λιανεμπορίου. Ενας σταθμός ο οποίος ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΕΙ ΔΩΡΕΑΝ στην κοινοπραξία, αλλά έναντι ενός προκαταβολικά συμφωνηθέντος τιμήματος, το οποίο και θα αποπληρώνεται σταδιακά, σε βάθος πολλών ετών, με μια ελάχιστη επιβάρυνση στο εισιτήριο του κάθε επιβάτη.
Ετσι ΚΑΙ ο Δήμος θα κέρδιζε ένα μόνιμο και ασφαλέστατο έσοδο και το τοπικό ΚΤΕΛ θα έκανε μια επικερδή real etate επένδυση  η οποία θα το αναβάθμιζε σαν επιχείρηση και θα προσέφερε στον Καστοριανό Δημότη υπηρεσίες περιωπής.

Αντιπαραβάλετε λοιπόν μέσα σε ένα Δημοτικό Συμβούλιο αυτήν την τόσο ποταπή υλιστική, ρηχή και κοσμική πρόταση με την ιδεολογικά επιτηδευμένη πρόταση της Μητρόπολης για την ανέγερση μίας ακόμη εκκλησίας και κάντε τις απαραίτητες συγκρίσεις.
Η ΙΜΚ ζητάει ‘παραχώρηση’ κι όχι ‘αγορά’ οικοπέδου. Τι σημαίνει αυτό? Σε απλά ελληνικά σημαίνει πως δεν έχει σκοπό να καταβάλει ούτε ένα ευρώ για την αξία γης που θα παραλάβει. Ο καθένας αντιλαμβάνεται φυσικά πως από οικονομική και πολιτική σκοπιά η πρόταση της είναι απελπιστικά αναιμική. Το αντιλαμβάνεται και η ίδια. Γι αυτό και σπρώχνει μπροστά- μπροστά τον άγιο και την χάρη ‘που του χρωστάμε’ επειδή έτυχε να ελευθερωθούμε στις 11 και όχι στις 10 ή στις 12 του μηνός. ‘Δώστε και σώστε’ λέει. Δώστε σήμερα σε εμάς μια γη/φιλέτο, τεράστιας οικονομικής αξίας και ελπίστε πως κάποτε ΜΠΟΡΕΙ ο Κύριος να σας αναγνωρίσει την δωρεά και να σας την αντιγυρίσει ως αναψυχή εις τας αιωνίους μονάς. Οσοι τέλος πάντων καταφέρετε να φτάσετε ως εκεί και δεν αποβείτε δημότες άλλων, πιο ζεστών περιοχών του επέκεινα…

 Ο πολεοδομικός τομέας στον οποίο μέλλεται να ανεγερθεί η εκκλησία αυτή δεν στερείται εκκλησίας. Διαθέτει ήδη και μάλιστα μια από τις μεγαλύτερες της πόλης. Οι Αγιοι Πάντες πρακτικά εξυπηρετούν όλο τον συνοικισμό Ναταηλάκη/ΛΥΒ και απέχουν -δεν απέχουν 200 μέτρα από την θέση που προορίζεται για την καινούργια.
Αλλωστε μια εκκλησία αφιερωμένη στην μνήμη ενός συγκεκριμένου αγίου είθισται να ανοίγει και να λειτουργεί μόνον ανήμερα της γιορτής του.
Να γίνουν τόσα έξοδα να καταβληθεί μια τέτοια προσπάθεια να δεσμευτεί ένα πανάκριβο τεμάχιο γής προκειμένου να εξασφαλίσουμε έναν και μοναδικό εκκλησιασμό τον χρόνο, απ΄ όποια πλευρά και αν το δει κανείς, συνιστά μάλλον μια μεγάλη υπερβολή.

Αν η Μητρόπολη θέλει τελεσίδικα να αναγείρει εκκλησία στην μνήμη του Αημηνά, ας το κάνει στην περιοχή όπου βρίσκεται η ήδη υπάρχουσα εκκλησία του. Ας ζητήσει την απαλλοτρίωση ενός από τα καταρρέοντα εκεί γύρω χαμόσπιτα και ας κατασκευάσει ένα μικρό παρεκκλήσι. Η -αν τα σχέδια της είναι πραγματικά μεγαλεπήβολα- ας της παραχωρηθεί το κτήριο του παλαιού νοσοκομείου, το οποίο ούτως ή άλλως ρημάζει εκεί πάνω άνευ λειτουργικού αντικειμένου. Στην θέση του θα μπορούσε να κτιστεί μια καινούργια πανέμορφη εκκλησία με πρόσοψη (λόγω της αμφιθεατρικότητας) σε δύο δρόμους. Ένα τέτοιο ιερό πρότζεκτ και την όλη περιοχή εκειπέρα θα αναβάθμιζε  και στον άγιο θα προσέφερε κατοικία και εμάς θα μας άφηνε στην εγκόσμια περίσκεψη μας να δούμε τι το καλύτερο μπορούμε να κάνουμε με το παλιό φυτώριο μπροστά από το ενυδρείο…