Ρυθμίσεις δανείων, με διαγραφή μέρους της οφειλής, ξεκίνησαν να προσφέρουν οι τράπεζες, σε μια προσπάθεια να αξιοποιήσουν και να διευθετήσουν το κύμα προσδοκιών που δημιούργησε το νέο πλαίσιο εξωδικαστικού συμβιβασμού, πριν την έναρξη ισχύος του. 

Όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, οι τράπεζες, μετά την ψήφιση του εξωδικαστικού, της νομικής προστασίας και της επέκτασης του χρόνου φορολογικής απόσβεσης των διαγραφών στην 20ετία, ξεκίνησαν την προετοιμασία προγραμμάτων άφεσης χρέους. 

Υπό την πίεση, δε, της κόπωσης, που παρατηρείται στο ύψος και στην αποτελεσματικότητα των ρυθμίσεων, η διάθεση των νέων προγραμμάτων επισπεύστηκε. Έτσι, μία τουλάχιστον συστημική τράπεζα ξεκίνησε, ήδη, να προσφέρει σε συνεργάσιμους δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια ρυθμίσεις με διαγραφή μέρους της οφειλής.

Τα νέα προγράμματα άφεσης χρέους προσφέρονται τόσο σε νοικοκυριά με στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια σε καθυστέρηση, όσο και μικρές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. 

Στα μεν στεγαστικά προτείνεται διαχωρισμός του δανείου (split balance) σε δύο μέρη, με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία του ενυπόθηκου ακινήτου. Εφόσον ο δανειολήπτης αποδεχθεί τη ρύθμιση, αναλαμβάνει να εξυπηρετήσει σε βάθος ετών το μέρος του δανείου που αντιστοιχεί στην τρέχουσα εμπορική αξία. Το υπόλοιπο «παγώνει» και εφόσον εξοφληθεί το εξυπηρετούμενο μέρος του δανείου, διαγράφεται.  

Για παράδειγμα, για στεγαστικό δάνειο ανεξόφλητου υπολοίπου 280 χιλ. ευρώ, με τρέχουσα αξία του ενυπόθηκου ακινήτου στις 180 χιλ. ευρώ, ο δανειολήπτης καλείται να αποπληρώσει σε βάθος χρόνου τις 180 χιλ. Όταν το πράξει, θα διαγραφεί το υπόλοιπο του δανείου (100 χιλ.), το οποίο έχει «παγώσει». 

Είναι πιθανόν να υπάρχουν ρήτρες τακτικής επανεκτίμησης της εμπορικής αξίας του ενυπόθηκου ακινήτου, βάσει των οποίων θα αναπροσαρμόζεται το μέρος της οφειλής που πρέπει να αποπληρωθεί και το σκέλος το οποίο αρχικά «παγώνει» και εν συνεχεία διαγράφεται.  

Στις επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες θα πρέπει να προηγηθεί ανάλυση βιωσιμότητας. Αν κριθούν βιώσιμες, η τράπεζα δίνει το «δέλεαρ» της διαγραφής μέρους της απαίτησής της, εφόσον αποπληρωθεί το υπόλοιπο, εφάπαξ ή σε ολιγάριθμες δόσεις (σ.σ. συνήθως δεν ξεπερνούν τις 10). Το ίδιο ισχύει για καταναλωτικά και προσωπικά δάνεια και κάρτες.  

Προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος κατάχρησης των παραπάνω ρυθμίσεων από στρατηγικούς κακοπληρωτές, έχουν τεθεί δικλίδες ελέγχου της εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης του δανειολήπτη. Επιπρόσθετα για τις επιχειρήσεις, πέραν των κριτηρίων βιωσιμότητας, θα απαιτείται έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης των βασικών μετόχων τους. 

Για να έχουν μεγαλύτερη απόδοση οι προτάσεις νέου τύπου ρυθμίσεων, θα πρέπει πέραν της περαιτέρω βελτίωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, να καταργηθεί η αίσθηση της «ατιμωρησίας» που έχει εγκαθιδρυθεί σε μεγάλο μέρος των πολιτών, αναφορικά με τις συνέπειες επιλογών «δεν πληρώνω»  

Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, να λειτουργήσει ομαλά η αγορά, με διενέργεια πλειστηριασμών και να βγουν πωλήσεις χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να δημιουργηθεί πίεση στους δανειολήπτες, οι οποίοι δεν βρίσκονται σε ολική αδυναμία εξυπηρέτησης. 

Επιπρόσθετα, εφόσον δεν υπάρξει εκ νέου επιδείνωση στο πολιτικό περιβάλλον, εκτιμάται ότι το αγοραστικό ενδιαφέρον θα διευρυνθεί και σταδιακά θα μπουν τιμές στο σύστημα, τις οποίες θα αξιοποιήσουν οι τράπεζες για τις ρυθμίσεις άφεσης χρέους

Πρακτικά, οι τράπεζες εφαρμόζουν τις διαδικασίες που προβλέπει ο εξωδικαστικός συμβιβασμός, με απλούστερο και ταχύτερο τρόπο, επιδιώκοντας να διευθετήσουν ένα μέρος της ζήτησης πριν την έναρξη ισχύος του νέου πλαισίου.

Άλλωστε, παρά το γεγονός ότι τους παρουσιάστηκε πρόσφατα η ηλεκτρονική πλατφόρμα, η οποία αποτελεί την «καρδιά» λειτουργίας του νέου πλαισίου, οι τράπεζες εκτιμούν ότι το σύστημα δεν θα είναι έτοιμο για να τεθεί σε ισχύ στις 3 Αυγούστου, όταν ξεκινά η ισχύς του εξωδικαστικού συμβιβασμού. 

Χρειάζονται πολλές προσθήκες προκειμένου η πλατφόρμα να λειτουργήσει αποτελεσματικά, όπως για παράδειγμα η αυτοματοποιημένη ανάλυση βιωσιμότητας. Η εμπειρία των τραπεζών από την προετοιμασία των προγραμμάτων άφεσης χρέους θα συμβάλει σε αυτό το επίπεδο. 

Οι τράπεζες ποντάρουν ότι το συνολικό πλαίσιο θα επανεξετασθεί, πριν την έναρξη ισχύος του νόμου (3 Αυγούστου), με βάση την εμπειρία που έχουν αποκομίσει Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) και τράπεζες από την τεχνική προεργασία για την ανάπτυξη των συστημάτων διαχείρισης της εξωδικαστικής διευθέτησης. 

Σημειώνεται ότι η ηλεκτρονική πλατφόρμα υποδοχής και διαχείρισης αιτήσεων εξωδικαστικής διευθέτησης που ανέπτυξε η ΕΓΔΙΧ θα πρέπει να συνδέεται με την αντίστοιχη κοινή πλατφόρμα των τραπεζών καθώς και με τα πληροφοριακά συστήματα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.