Στο facebook
9 Δεκεμβρίου 2013
Παρόντες στην εκδήλωση, εκτός φυσικά από τους συντελεστές του έργου, ο Περιφερειάρχης κ. Γ. Δακής, ο αντιπεριφερειάρχης κ. Δ. Σαββόπουλος, ο Δήμαρχος Άργους Ορεστικού κ. Πάνος Κεπαπτσόγλου, ο στρατιωτικός διοικητής Ταξίαρχος κ. Γρ. Γρηγοριάδης και αρκετοί καθηγητές πανεπιστημίου και άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, που έλκουν την καταγωγή τους από την ευρύτερη περιοχή του Άργους Ορεστικού.
Μιλώντας για την εκδήλωση, ο πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου “Ορεστίς” κ. Β. Αβραμίδης τόνισε: “Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος και συγκινημένος, που ένα τόσο σημαντικό έργο είχε αίσιο αποτέλεσμα. Ο καθηγητής Γιάννης Κολιόπουλος, προ ετών, μου εξέφρασε την επιθυμία να γράψει ένα βιβλίο που να έχει σχέση με το Άργος Ορεστικό (Χρούπιστα όπως λεγόταν τότε) και την ευρύτερη επαρχία του στα χρόνια εκείνα. Η οποία εκτείνονταν, όπως θα διαπιστώσετε, από το Βόϊο μέχρι και περιοχές της Βορείου Ηπείρου!
Είναι ένα πολύ σημαντικό έργο και αφού με μεγάλη χαρά αποδεχθήκαμε την πρόταση του καθηγητή, δρομολογήσαμε τις διαδικασίες για την έκδοσή του, με την οικονομική στήριξη όλων των συμπολιτών μας”.
Το βιβλίο περιλαμβάνει κείμενα της ερευνητικής ομάδας του Α.Π.Θ. με διάφορες θεματικές ενότητες, που καθορίζουν την ιστορική διαδρομή του “Καζά της Χρούπιστας” από την περίοδο της Οθωμανικής κατάκτησης μέχρι την απελευθέρωσή του.
Η ερευνητική ομάδα αποτελείται από τους πανεπιστημιακούς: Βασίλη Κ. Γούναρη, Αγγελική Δεληκάρη, Φωκίωνα Κοτζαγεώργη, Ιάκωβο Μιχαηλίδη και Δημήτρη Παπασταματίου.
Οι ενότητες που πραγματεύεται το βιβλίο είναι:
α) Η Οθωμανική κατάκτηση της περιοχής κατά το έτος 1383-84
β) Το Άργος Ορεστικό κατά τον 17ο αιώνα
γ) Τιμάρια και βακούφια στο Άργος Ορεστικό
δ) Δημοσιονομικές επιβολές και αγροτική οικονομία στον καζά της Χρούπιστας κατά τον 16ο αιώνα
ε) Σλαβικές επιδράσεις στον καζά της Χρούπιστας και στ) Ο τελευταίος αιώνας της οθωμανικής κυριαρχίας.
Ο “Καζάς της Χρούπιστας”
Η εξιστόρηση του βιβλίου ξεκινάει από τις αρχές του 15ου αιώνα, όταν όλες οι επαρχίες της Δυτικής Μακεδονίας είχαν αλλοφωνήσει δηλ. είχαν εξαναγγασθεί σε αλλαγή της ελληνικής γλώσσας.
Ο “Καζάς της Χρούπιστας” δηλ. η επαρχία του Άργους Ορεστικού ήταν μέρος της αρχαίας Ορεστίδας και έλαβε την ονομασία του από την ομώνυμη κώμη, την Χρούπιστα, η οποία αυτή την περίοδο ήταν το διοικητικό και εμπορικό κέντρο ενός μεγάλου αριθμού χωριών που απαριθμούσε πάνω από διακόσια και επεκτείνονταν από το Βόϊο μέχρι την Κορυτσά της Βορείου Ηπείρου.
Η επαρχία της Χρούπιστας, ακολούθησε την μοίρα των υπολοίπτων επαρχιών της Δυτικής Μακεδονίας, μετά την συντριβή των ηγεμόνων της νοτιοδυτικής Βαλκανικής από τους Οθωμανούς.
Σε διάστημα πέντε και πλέον αιώνων, όσο κράτησε η Τουρκοκρατία, στην περιοχή σημειώθηκαν πολλές αλλαγές υπήρξε η ελληνοφωνία του νοτιοδυτικού τμήματος του καζά της Χρούπιστας, που συντελέστηκε από τον 18ο αιώνα και εξής.
Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα έπη στην ιστορία του ελληνικού έθνους κατά τους νεώτερους χρόνους.
Στον καζά της Χρούπιστας η ελληνοφωνία οφείλεται κυρίως στην έλευση Ελλήνων από την Ήπειρο, οι οποίοι ήρθαν να κατοικήσουν στην περιοχή.
Ο ντόπιος ελληνικός πληθυσμός είχε αποψιλωθεί από πολλές επιδημίες ή βίαιες μετακινήσεις και άλλους παράγοντες, που ανιχνεύονται στα δημογραφικά στοιχεία των τουρκικών αρχείων. Δύο υπήρξαν οι παράγοντες που συνέβαλαν στον εξελληνισμό των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας. Η Μεγάλη Ανατολική του Χριστού Εκκλησία και το δίκτυο των Μητροπόλεων και σε δεύτερη φάση, από το 18 αιώνα και εξής, οι Βλάχοι κυρίως οι Μοσχοπολίτες, που συνέβαλαν στην ελληνοφωνία της περιοχής.
Ένας άλλος παράγων ήταν τα ρεύματα ανθώπων που έφτασαν κατά καιρούς από την ελληνική Ήπειρο προς την σλαβόφωνη Δυτική Μακεδονία και το Γράμμο και εγκαταστάθηκαν σε μέρος του Βοϊου, που αποτελούσε τμήμα του καζά της Χρούπιστας. Το ελληνικό σχολείο είτε εκκλησιαστικό είτε κοινοτικό υπήρξε καταλύτης.
Η σημασία της Χρούπιστας για την γύρω περιοχή φαίνεται από την σπουδαιότητα που είχε το εβδομαδιαίο παζάρι της αλλά κυρίως από την σημασία που είχε η ετήσια εμποροπανήγυρίς της.
Η περιοχή της Χρούπιστας υπήρξε έκτοτε μια από τις πιο ανάμεικτες γλωσσικά περιοχές της Μακεδονίας και των Βλακανίων. Η κώμη της Χρούπιστας από τον 15ο αι. ως και τον 20ο ήταν γνωστή ως “πεντάφυλη” δηλ. ότι είχε πέντε φυλές.
Στον καζά της Χρούπιστας ανήκαν όλα τα χωριά της λεκάνης του Άνω Αλιάκμονα, τα Κορέστεια, τα Καστανοχώρια, τα Μαστοροχώρια και όλα τα χωριά του Βοϊου. Στα δυτικά έφτανε ως την Κορυτσά και την Μοσχόπολη και ως την ορεινή διάβαση του Πισοδερίου, απ΄ όπου ο Αλιάκμονας αντλεί τον πρώτο από τους παραποτάμους του, τον Ζελοβίτη.
Η εξάπλωση των Τούρκων στη βορειοδυτική Μακεδονία το τελευταίο τέταρτο του 14ου αι. εισήγαγε μια νέα γλωσσική και εθνική ομάδα, την τούρκικη, το μέγεθος της οποίας αυξάνονταν συνεχώς με τον εξισλαμισμό ενοπίων και τον εποικισμό με τουρκικούς πληθυσμούς.
Μεγάλη αύξηση σημείωσε επίσης και ο αριθμός των εβραίων με την έλευση κυμάτων μεταναστών από την δυτική Ευρώπη που κατοίκησαν κυρίως σε πόλεις, όπως το Μοναστήρι και η Καστοριά. Στην περιοχή έκδηλη ήταν η παρουσία των Βλάχων που μετανάστευσαν στην περιοχή από τα μέσα του 18ου αι. και εξής μετά την καταστροφή της Μοσχοπόλεως.
Ο πληθυσμός του καζά της Χρούπιστας, πολύφωνος και πολύγλωσσος, δεν μειώθηκε κατά την διάρκεια του 15ου αιώνα.
Παρά τις μειώσεις που υπέστη σε διάφορες φάσεις κατά την διάρκεια του 16ου αι. ήταν περίπου κατά το 25% μικρότερος από τον πληθυσμό της Μακεδονίας κατά τον 19ο αι. οπότε παρουσίασε η περιοχή την πλήρη ανάπτυξή της, όπως περίπου ισχύει και σήμερα.
Στις αρχές του 19ου αι. σύμφωνα με την μαρτυρία του Γάλλου περιηγητή Πουκεβίλ, αναφέρεται η εγκατάσταση στην Χρούπιστα 100 οικογενειών Βλάχων Μοσχοπολιτών, οι οποίοι συνέβαλαν στην ανάπτυξη γενικότερα της περιοχής.
Η διοικητική και δημογραφική εικόνα της Χρούπιστας από τα τέλη του 19ου αι΄. έως και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος ήταν, σε γενικές γραμμές η εξής: Η πόλη ανήκε διοικητικά στο βιλαέτι του Μοναστηρίου, στον σαντζάκι της Κορυτσάς και στον καζά της Καστοριάς.
Τη διοικούσε ένας οθωμανός Μουδίρης συνεπικουρούμενος από μπέηδες, ο οποίος είχε στην δικαιοδοσία του και άλλα 36 γειτονικά χριστιανικά και μουσουλμανικά χωριά.
Σύμφωνα με τις οθωμανικές στατιστικές (σαλμανέ) του 1888-1891 η Χρούπιστα ήταν πρωτεύουσα ναχιγέ και αριθμούσε 1993 κατοίκους, ενώ τα συνολικά 36 χωριά που υπάγονταν σ΄ αυτήν αριθμούσαν 14.905 άτομα, εκ των οποίων οι μουσουλμάνοι ήταν 4.507, οι Βούλγαροι 6.248 και οι έλληνες βλάχοι 4.150.
Επίσης, στην πόλη λειτουργούσαν τζαμί, τεκές, έξι νηπιαγωγεία, αστική σχολή, δύο προκαταρκτικές σχολές των Ελλήνων, προκαταρκτική σχολή των Βλάχων, δύο εκκλησίες, κυβερνείο, τηλεγραφείο, στρατώνας, 300 οικίες, 250 καταστήματα, 9 χάνια, 13 φούρνοι, λουτρό, 5 ταβέρνες, 3 μαγειριά, εστιατόριο, τελωνείο και φαρμακείο. Επιπλέον στα γύρω χωριά, λειτουργούσαν 12 τζαμιά, 28 σχολεία, 44 εκκλησίες, 3.128 οικίες, 258 καταστήματα και 5 χάνια. Τέλος, συνολικά στην Χρούπιστα και στην περιοχή της λειτουργούσαν 69 μύλοι.
Το πανηγύρι της Χρούπιστας είναι από τα παλαιότερα της περιοχής, τα ντόπια προϊόντα μάλιστα πωλούνταν σε εξευτελιστικές τιμές, σε αντίθεση με τα εισαγόμενα π.χ. υφάσματα, που έρχονταν από την Γαλλία μέσω Θεσσαλονίκης.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, η πόλη του Άργους Ορεστικού ξεπέρασε, σύμφωνα με όλες τις στατιστικές, τα 2.000 άτομα.
Κι ενώ ο αριθμός των μουσουλμάνων ήταν κατά βάση ο ίδιος, διχογνωμία υπήρχε για την κατάταξη των χριστιανών, αφού οι Βούλγαροι, χρησιμοποιώντας ως κριτήριο τη γλώσσα, διεκδικούσαν το σύνολο του σλαβόφωνου πληθυσμού, ως ομοεθνείς τους, ενώ οι Έλληνες στηριζόμενοι στην εθνικη συνείδησή τους κατέτασαν στην ελληνική ομάδα.
Πάντως οι διαθέσιμες αρχειακές πηγές καταγράφουν τη μετανάστευση από την Χρούπιστα στην Βουλγαρία, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μόλις 6 κατοίκων, γεγονός που ενισχύει την άποψη περί της ελληνικής δημογραφικής κυριαρχίας στην Χρούπιστα.
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης
(Atom)
Δημοφιλείς αναρτήσεις
-
Μόλις 13 χλµ. ανατολικά της Καστοριάς, στην ανατολική ακτή της λίμνης Ορεστιάδας, βρίσκεται ένα πολύ όμορφο χωριουδάκι, το Μαυροχώρι ή Μα... -
Ύστερα από τον δημοσίευμα της "Κ.Ε." της π. εβδομάδος, που δεν διαψεύστηκε από κανέναν, πυκνώνουν τα ερωτηματικά που προκαλε... -
►ΜΑΛΛΟΝ βιάστηκαν κάποιοι να αποδώσουν σ΄ ένα πρώην δήμαρχο, το... διασωληνωμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο, που εγκατέστησε ο Δήμος Καστ... -
Ανακοινώθηκαν σήμερα οι βάσεις των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Δείτε όλα τα ονόματα των επιτυχόντων από όλα τα Λύκεια της Π. Ε. Καστοριάς -
►ΜΕ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ πέντε χρόνων αποφασίστηκε από την Δικαιοσύνη, η οριστική παύση από την εργασία του, του γνωστού πλέον σε όλους πρώην τα... -
Με πρόταση μομφής κατά της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ απαντάει η ΝΔ στην κίνηση για διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Μετά από πολύωρη συζήτηση... -
►ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ αποκτήσαμε κυβέρνηση! Η οποία δεν είναι ούτε συγκυβέρνηση ούτε υπηρεσιακή. Είναι κυβέρνηση “ειδικού σκοπού” σύμφωνα με τον νεολο...
-
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ξεκίνησε με την καταγραφή 501 υπηρεσιών στο gov.gr, ενώ σήμερα έχουν φτάσει πάνω από 1.500. -
Ούτε το Καστοριανό Καρναβάλι βγήκε αλώβητο, από την οικονομική κρίση των μνημονίων και των χαρατσιών, που διακωμωδήθηκαν όμως αρκούντ... -
Για κανόνες εμπλοκής που έχουν πλέον παραδοθεί στο Πολεμικό Ναυτικό της χώρας του κάνει λόγο ο αρχηγός του τουρκικού ΓΕΝ, Μπουλέντ Μποστ...
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου