Στο χθεσινό 19ο Δημοτικό Συμβούλιο συζητήθηκε και ψηφίστηκαν οι δράσεις του ΕΣΣΒΑΑ (Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο βιώσιμης Αστικής Αναπτυξης).
Το σχέδιο αποτελείται από ένα μέρος όπου περιγράφει τον λεγόμενο "στρατηγικό στόχο", το όραμα δηλαδή του Δήμου και στο άλλο μέρος ο στόχος αυτός αναλύεται σε συγκεκριμένους άξονες και δράσεις. Χωρίς να θέλουμε να μειώσουμε το έργο αυτό και την προσπάθεια σε όσους συνέβαλαν στην σύνταξη αυτού του σχεδίου, υπάρχει μια πολιτική προέκταση που απορρέει από την περιγραφή του και θελήσαμε να την επισημάνουμε.
Δεν αναφερόμαστε εδώ στο τεχνικό κομμάτι των επιμέρους δράσεων,το οποίο είναι σε μεγάλο ποσοστό προϊόν γενικότερης διαβούλευσης, αλλά μόνο στη περιοχή όπου απορρέει πολιτικό όραμα.Που ίσως δεν θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται έτσι, αφού το όραμα αυτό περιορίζεται τόσο από τις συνθήκες εκπόνησης, όσο και από το οικονομικό budget και την εφικτότητα της υλοποίησης των δράσεων.

Επίσης ο όρος "Βιώσιμος" στον τίτλο του σχεδίου νομίζουμε ότι είναι εντελώς άστοχος.
Το κείμενο επικαλείται την Παγκόσμια Επιτροπή για το Περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη για να ορίσει το τι είναι η "Βιώσιμη Ανάπτυξη" η οποία ορίζεται ως εξής:
"Βιώσιμη ορίζεται η ανάπτυξη που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της παρούσας γενιάς, χωρίς να μειώνει την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες και φιλοδοξίες"
(Σελ 4 ΕΣΣΒΑΑ)

Κατά την περιγραφή όμως του σχεδίου ο όρος αυτός στην ουσία αναιρείται αφού μπαίνει σε ένα σύστημα προώθησης της ανταγωνιστικότητας. Οι έννοιες ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα είναι όμως ασύμβατες όπως θα δείξουμε παρακάτω.

Έτσι λοιπόν καταθέσαμε την εξής τοποθέτηση η οποία θα εμπεριέχεται στο εισηγητικό κομμάτι της τελικής απόφασης και έχει πολιτικό καθαρά χαρακτήρα, αφού με τις δράσεις και τα έργα συμφωνούμε ως προς την υλοποίησή τους, αλλά διαφωνούμε στην φιλοσοφία,το πλαίσιο και τους περιορισμούς στο οποίο χαράχτηκε ο σχεδιασμός τους.
Η τοποθέτησή μας ήταν η εξής:

" Αν θεωρήσουμε ως σωστό τον ορισμό του τι είναι βιώσιμο σε σχέση με τις μελλοντικές γενιές, τότε υπάρχει μια αντίφαση με την έννοια της ανάπτυξης. Η ανάπτυξη νοείται σήμερα κυρίως ως οικονομική μεγέθυνση. Αυτό τοπικοποιείται στο κείμενο με την συντήρηση του γουνοποιητικού τομέα και την ενίσχυση του τουρισμού.

Εδώ υπάρχει όμως ένα συστημικό πρόβλημα όπως αντιλαμβανόμαστε την ανάπτυξη. Την αντιλαμβανόμαστε ως ένα στόχο που πάντα πρέπει να κυνηγάμε, ως ατέρμονη ανάπτυξη.
Σε έναν πεπερασμένο όμως σε πόρους, πλανήτη δεν έχει νόημα να μιλάμε για απεριόριστη ανάπτυξη. Άρα το πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται αυτός ο στρατηγικός σχεδιασμός,μέσω του ανταγωνισμού, δεν μπορεί να είναι βιώσιμος.
Δεν μπορεί δηλαδή για πάντα η γούνα να αναπτύσσεται. Ούτε μπορεί ο τουρισμός να αποτελεί για πάντα συγκριτικό πλεονέκτημα. Γι αυτό ακριβώς είναι “συγκριτικό”. Και σε αυτή την σύγκριση αν δούμε την Καστοριά ως προορισμό μαζικού τουρισμού, το πλεονέκτημα χάνεται. Υπάρχει σε έναν βαθμό στον εναλλακτικό τουρισμό ένα μικρό πλεονέκτημα, το οποίο διεκδικείται και από άλλες περιοχές ανταγωνιστικά επίσης.
Υπάρχει εν τέλει μια εγγενής αντίφαση σε ότι αφορά το στρατηγικό στόχο στη σχέση βιωσιμότητας και πλαισίου ανάπτυξης, το οποίο κατά την γνώμη μας θα πρέπει να βασίζεται στη συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό.
Αυτό που στην ουσία θέτουμε ως πλάνο δηλαδή είναι η εντατικοποίηση της μεταποίησης ζωντανών οργανισμών σε ρούχα και τις παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον ώστε να προσελκύει περισσότερους τουρίστες.
Δηλαδή δημιουργούμε ένα οικολογικό χρέος στις επόμενες γενιές που δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται “βιώσιμο”.

Αν θέλουμε να στραφούμε σε ένα όραμα με βιωσιμότητα θα πρέπει η οικολογία να έχει κεντρικότερο ρόλο στο πλάνο της αστικής αναδιαμόρφωσης. Σε επίπεδο τεχνικών έργων θα περιμέναμε να δούμε ένα πλάνο προστασίας και αξιοποίησης της περιλίμνιας ζώνης. Αποφασίστηκε να δοθεί έμφαση στον κεντρικό ιστό. Και μάλιστα στο εμπορικό και πρώην εμπορικό κέντρο της πόλης.
Πέρα από τα μνημεία του πολιτισμού (στα οποία θα περιμέναμε να δούμε και τον οθωμανικό στρατώνα του Μαθιουδάκη) και συμφωνούμε στο να διεκδικήσουμε ένα σημαντικό κομμάτι κονδυλίων για την διάσωσή τους, δεν αντιλαμβανόμαστε γιατί υπάρχει αυτός ο γεωγραφικός περιορισμός σε ζώνες. Γιατί δηλαδή το στρατηγικό όραμα “περιορίζεται”. Μια αστική αναδιαμόρφωση αν όντως θέλουμε να είναι βιώσιμη δεν βάζει “ζώνες”, αλλά αφορά όλον τον αστικό ιστό, ο οποίος έτσι κι αλλιώς συνδέεται, στον οποίο κατά την γνώμη μας θα πρέπει να υπάρχουν τρία ιεραρχικά κριτήρια επιλογής των έργων του τεχνικού προγράμματος.
1. Ασφάλεια του χρήστη των έργων
2. Λειτουργικότητα και προσβασιμότητα του έργου
3. Κριτήριο αισθητικής αναβάθμισης

Στα κριτήρια αυτά μάλιστα έχει ιδιαίτερη σημασία η σειρά τους. Ένα έργο το οποίο είναι λειτουργικό, δεν πρέπει να θεωρείται βιώσιμο αν δεν είναι πρωτίστως ασφαλές ή ένα έργο το οποίο αναβαθμίζει αισθητικά μια περιοχή δεν μπορεί να θεωρείται βιώσιμο αν δεν είναι πρωτίστως λειτουργικό.
Γενικότερα το πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται το πλάνο Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης με στόχο το ετεροβαρές στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, άρα της οικονομικής μεγέθυνσης, τον περιορισμό των περιοχών παρέμβασης, τον περιορισμό δηλαδή του ίδιου του στρατηγικού στόχου όπως τίθεται, αναιρεί στη πράξη την έννοια της βιωσιμότητας.
Πρόκειται περισσότερο για τον σχεδιασμό χρηματοδότησης και υλοποίησης ώριμων τεχνικών έργων και δράσεων σε κεντρικό επίπεδο και όχι για ένα στρατηγικό σχεδιασμό κάποιου “οράματος” (κάτι το οποίο έτσι κι αλλιώς είναι μια δυναμική έννοια και εξαρτάται από την κάθε φορά εκλεγμένη τοπική αυτοδιοίκηση).
Κατά συνέπεια διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας σε ότι αφορά τις αρχές και το πλαίσιο στο οποίο τίθεται το σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, συμφωνούμε όμως με την υλοποίηση του πίνακα έργων και δράσεων όπως διαμορφώθηκε μετά τις διαβουλεύσεις και την υπαρκτή αναγκαιότητα και εφικτότητα της υλοποίησής τους."

Και σαν επίλογο, θα θέλαμε να επισημάνουμε και κάτι άλλο σε ότι αφορά την διαδικασία διεξαγωγής των συζητήσεων του δημοτικού συμβουλίου.
Θεωρούμε ότι κάθε άποψη και ειδικά πολιτική άποψη θα πρέπει να ακούγεται ξάστερα σε μια συζήτηση. Στο χθεσινό δημοτικό συμβούλιο κατά την γνώμη μας αφαιρέθηκε άδικα ο λόγος από την σύμβουλο της ελάσσονος μειοψηφίας Κας Χαραμοπούλου Βάσως από τον Πρόεδρο του ΔΣ, επειδή ήταν "εκτός θέματος". Κάτι που κατά την γνώμη μας δεν ίσχυε και απλά φιμώθηκε η άποψή της και τα καταληκτικά της επιχειρήματα ώστε να ψηφίσει με βάση αυτά.
Και που παρόλο που τα επιχειρήματά της δεν ακούστηκαν και ο λόγος δόθηκε σε άλλους συμβούλους και ενώ θα μπορούσε να αποχωρήσει, η ίδια σεβόμενη το βάρος της ευθύνης που έχει μια ψήφος, αφού άκουσε όλες τις υπόλοιπες απόψεις τελικά ψήφισε με τα κριτήρια που ποτέ δεν ακούσαμε.
Σε κάτι τέτοιο φυσικά δεν μπορούμε να σταθούμε απλά παρατηρητές, γιατί υπονομεύεται όχι απλά η διαδικασία συζήτησης, αλλά και ο ίδιος ο θεσμός του Δημοτικού Συμβουλίου. Ως ένδειξη διαμαρτυρίας για το περιστατικό και συμπαράστασης στην αδικημένη δημοτικό σύμβουλο αποχωρήσαμε από την αίθουσα μετά την ψήφιση του ΕΣΣΒΑΑ.