Στο facebook
16 Απριλίου 2015
 |
| Το αρχοντικό του Νεράντζη Αϊβάζη όπου στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Καστοριά σε μακέτα του κ. Νίκου Πιστικού |
Ήταν η περίοδος της μεγάλης ανοικοδόμησης για την Καστοριά, στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 και πολλοί ιδιοκτήτες αρχοντικών που δεν μπορούσαν να τα ανακαινίσουν είτε τα έδιναν προς αντιπαροχή είτε τα πωλούσαν σε τρίτους για να αξιοποιήσουν το υπόλοιπο οικόπεδο και να στεγάσουν τις οικογένειές τους σε μια σύγχρονη κατοικία.
Τότε βρέθηκε κάποιος δάσκαλος ο οποίος ενδιαφέρθηκε να αγοράσει το συγκεκριμένο αρχοντικό και μάλιστα έδωσε προκαταβολή, για να γίνει ο “αρραβώνας” της αγοραπωλησίας!
Μόλις έμαθε τα καθέκαστα ο γνωστός δικηγόρος Βασίλης Παπαντίνας αμέσως κινητοποιήθηκε για να αποτρέψει την πώληση του αρχοντικού και την πιθανή κατεδάφισή του από τους νέους ιδιοκτήτες.
 |
| Ο κ. Νίκος Πιστικός με τον αείμνηστο πρόεδρο του Συλλόγου Φίλων Βυζαντινών Μνημείων Τάκη Παπακωνστανίνου |
Οι παλαιότεροι θα τον θυμούνται με τον τρίποδα και το καβαλέτο του να στέκεται με τις ώρες στα σοκάκια της Καστοριάς, για να ζωγραφίσει τις γειτονιές με τα αρχοντικά και τις βυζαντινές εκκλησίες.
Μάλιστα πήγαινε κάποιες συγκεκριμένες ώρες, για να αποτυπώσει στους πίνακές του ακόμα και τις σκιές των αρχοντικών ή την αντανάκλαση που δημιούργησαν στα νερά της λίμνης!
Για το αρχοντικό του Νεράντζη Αϊβάζη είχε την άποψη ότι ήταν το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα μακεδονικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 18ου αιώνα και ως εκ τούτου έπρεπε να παραμείνει κτήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας.
Έτσι ήρθε σε επαφή και με τις δύο πλευρές, οι οποίες συμφώνησαν και συναποδέχθησαν να αποσύρουν την συμφωνία της αγοραπωλησίας του αρχοντικού.
Άλλωστε τότε δεν έλλειπαν και οι ευκαιρίες, γιατί τα περισσότερα αρχοντικά ήταν κατεστραμμένα από τον πόλεμο και τα πωλούσαν “κοψοχρονιά” οι ιδιοκτήτες τους, που έβαζαν πάνω απ΄΄ολα την επιβίωσή τους στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια της κατεστραμμένης πατρί- δας...
 |
| Το εσωτερικό του λαογραφικού Μουσείου |
Μόλις “χάλασε” η συμφωνία για την πώληση του αρχοντικού, ο Βασίλης Παπαντίνας ήρθε σε επαφή με τον Δήμαρχο της πόλης και αφού επιστράτευσε όλη την διαπραγματευτική του δεινότητα, τον έπεισε να δεσμευθεί ότι ο Δήμος θα αγοράσει το συγκεκριμένο αρχοντικό.
Όπερ και εγένετο...
Αλλά παρ΄ όλα αυτά το σπίτι παρέμεινε μισοκατεστραμμένο, όπως ήταν, γιατί ο Δήμος δεν είχε άλλα λεφτά να το αξιοποιήσει.
Τότε για μια ακόμα φορά αποδείχθηκε σωτήρια η παρέμβαση του προέδρου των σωματείου “Φίλων Βυζαντινών μνημείων” του Τάκη Παπακωνσταντίνου, ο οποίος αφού κατάφερε να παραχωρηθεί προς χρήση το αρχοντικό από τον Δήμο στο σωματείο, έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο για την υλοποίηση του οράματος που είχε γι΄ αυτό.
Βέβαια τα έσοδα του σωματείου ήταν πενιχρά και προέρχονταν αποκλειστικά από τις συνδρομές των μελών του, καθότι τότε δεν είχαν ανακαλυφθεί ακόμα οι “επιχορηγήσεις” των ΜΚΟ από τα διάφορα ΕΣΠΑ!
Και κάθε φορά που έδινε το “παρόν” στο κουρείο του κ. Πιστικού, ρωτούσε επίμονα τον κυρ Νίκο “Τι νέα έχουμε σήμερα;” Για να πάρει την ίδια στερεότυπη απάντηση: “Ένα βιβλιάριο δίχως δραχμή”!
Μετά την παραχώρηση του αρχοντικού στο σωματείο ξεκίνησε το πρόγραμμα για την ορ- γάνωση του Μουσείου.
Ο κ. Νίκος Πιστικός ανέλαβε την υποχρέωση να συγκεντρώσει διάφορα αντικείμενα που αποτελούσαν τον οικιακό εξοπλισμό των αρχοντικών, στην περίοδο της μεγάλης ακμής και σημείωνε σ΄ ένα κατάλογο τα είδη που μπορούσε να διαθέσει κάθε καστοριανή οικογένεια για το μουσείο.
Το σπίτι αυτό είχε μεγάλες φθορές, ειδικά στο ταβάνι, το οποίο είχε ξηλωθεί κυριολεκτικά, για να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμη ύλη από τους “καταφυγόντες”!
Γι΄ αυτό ο Νεράντζης Αϊβάζης, αποφάσισε να το πουλήσει, “για να γλυτώσει από αυτό”, όπως συμπεραίνει χαρακτηριστικά ο κ. Πιστικός.
Πριν προλάβουν όμως οι “Φίλοι των βυζαντινών μνημείων” να ολοκληρώσουν το έργο τους στο Μουσείο, πεθαίνει ο πρόεδρος Τάκης Παπακωνσταντίνου! Η απώλεια ήταν τεράστια, γιατί ήταν ο άνθρωπος που είχε όραμα για την πόλη και έδειξε την αποφασιστικότητά του τόσο με την “Σπηλιά του Δράκου” όσο και με το αρχοντικό που έγινε Λαογραφικό Μουσείο.
Ήταν 15 Μαρτίου του 1973 και συμπτωματικά συνέβησαν άλλα δύο σημαντικά γεγονότα τότε.
Το ένα ήταν το μεγάλο συλλαλητήριο των γουναράδων εναντίον της “εισβολής” των δερμάτων στην οικοτεχνία της γούνας που μέχρι τότε δούλευε μόνο τα “κομμα- τιαστά” και ουσιαστικά άλλαξε την οικονομική ζωή της πόλης.
Και το άλλο η παράδοση του καταστατικού του σωματείου στον Δήμο από τον κ. Νίκο Πιστικό, ο οποίος επίσης άλλαξε επάγγελμα και από κουρέας έγινε ψιλικατζής ειδών αισθητικής και διακόσμησης.
Όμως η απώλεια του προέδρου Τάκη Παπακωνσταντίνου άφησε δυσαναπλήρωτο κενό και ο σύλλογος δεν ανέκτησε ποτέ την αρχική του εικόνα.
Τότε ο Δήμος, με Δήμαρχο τον μετέπειτα βουλευτή Κώστα Σημαιοφορίδη, επέλεξε ως συνεχιστή του έργου του Τάκη Παπακωνσταντίνου, τον πρόεδρο της “Αρμονίας” και γνωστό γιατρό Βασίλη Σεκουλίδη, ο οποίος ήταν ένας αξιόλογος πνευματικός άνθρωπος, με ιδιαίτερη έφεση στην συλλογή παλιών αντικειμένων και έργων τέχνης.
Σύζυγός του ήταν η Τασίτσα το γένος Βαλαλά, για την οποία οι εβραίοι της πόλης έγραψαν προφητικά στους τοίχους του πατρικού της σπιτιού, όπου τους συγκέντρωσαν οι γερμανοί των Ες Ες με προορισμό τα στρατόπεδα συγκέντρωσης: “Αντίο Τασίτσα, δεν θα ξαναϊδωθούμε ποτέ”!
Οι εργασίες του Μουσείου ολοκληρώθηκαν σε πολύ σύντομο διάστημα και τα εγκαίνια έγιναν με την παρουσία του γενικού γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού.
Πρώτος φύλακας και ξεναγός του μουσείου ήταν ο Μπαρμπαγιάννης από το Δισπηλιό. Τον ακολούθησε ο πρώην ποδοσφαιριστής της “Καστοριάς” Πάντος Σφέτος. Στην συνέχεια ήταν ο Ευτύχος Μπαλλής και τώρα τελευταία η κ. Αλέκα Ράδοβιτς.
Εκτός από τις άλλες εργασίες που έγιναν στο εσωτερικό του Μουσείου, έγινε και η αποκατάσταση των περίφημων βιτρό, τα οποία είχαν καταστραφεί όταν εγκαταστάθηκαν σ΄ αυτό οι “καταφυγώντες’ και κυρίως από τα μικρά παιδιά, που τα χρησιμο- ποιούσαν σαν... κιμωλίες για να γράφουν στον πίνακα του σχολείου!
Τα βιτρό ήταν το σήμα κατατεθέν της “πλουσιάδας” των αρχοντικών. Και όπως εξήγησε αργότερα στον κ. Πιστικό η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου κ. Φατούρου, ανάλογα με την πρωτοτυπία των σχεδίων των βιτρό, κρίνονταν και η οικονομιή επιφάνεια του ιδιοκτήτη του αρχοντικού.
Απαγορεύονταν δε αυστηρά η αντιγραφή των σχεδίων από άλλον καλλιτέχνη είτε στον ίδιο χώρο είτε αλλού.
Το πρώτο βιτρό του Μουσείου κατασκευάστηκε από τον αυτοδίδακτο καλλιτέχνη κ. Νίκο Πιστικό πάνω σε σχέδια του καθηγητή Νικολάου Μουτσόπουλου. Και όταν πληροφορήθηκε η κ. Φατούρου ότι δημιουργός αυτών των καλλιτεχνημάτων ήταν ένας... κουρέας, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που ζήτησε να τον γνωρίσει αμέσως!
Μοναδικό εργαλείο του κυρ Νίκου για την κατασκευή των βιτρώ ήταν ένα ανοξείδωτο μαχαιράκι, που είχε πάρει ως δώρο η αδερφή του με την αγορά μια ραπτικής μηχανής Singer!
Μέσα σε μια εβδομάδα το μουσείο έγινε “Μπιλιούρι” δηλ. τέλειο!
Και έμοιαζε με ένα κανονικό αρχοντικό σε λειτουργία στα χρόνια της μεγάλης ακμής. Εκτός από την διακόσμηση των δωματίων, με αντικείμενα καθημερινής χρήσης, στον “μουσαφίρ οντά” δηλ. στο σαλόνι των επισκεπτών είναι τοποθετημένη η “πολυθρόνα του Δεσπότη” όπου με πρόσχημα τις “βίζιτες” συγκεντρώνονταν κάθε Κυριακή οι προύχοντες της πόλης και με επικεφαλής τον Μητροπολίτη συσκέπτονταν να προετοιμάσουν το έδαφος για τον Μακεδονικό Αγώνα.
Οι ονομασίες των εσωτερικών χώρων ήταν μικτές. Με τούρκικες και ελληνικές λέξεις. Όπως “ηλιακός οντάς” που σήμαινε το ηλιόλουστο δωμάτιο του σπιτιού.
Στο κελάρι υπάρχει το “καρούτι” δηλ. το πατητήρι των σταφυλιών, με τα βαρέλια γύρω - γύρω όπου αποθήκευαν το κρασί της χρονιάς. Ενώ στους εξωτερικούς χώρους του σπιτιού υπάρχει το “καζάνι” για την απόσταξη της ρακής.
Σε μια γωνιά του Μουσείου ο γιατρός Βασίλης Σεκουλίδης έχει εγκαταστήσει ένα φαρμακείο της εποχής, με τα απαραίτητα σύνεργα, όπως οι βεντούζες, που χρησιμοποιούσαν για την ίαση των ασθενών.
Εκεί εκτίθενται σε ειδικές προθήκες η κλειδαριά της κεντρικής πύλης του βυζαντινού τείχους, που περισυνέλεξε από τα ερείπια ο κ. Νίκος Πιστικός και 100 περίπου χάλκινα νομίσματα της εποχής του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αλέξιου του Κομνηνού, τα οποία βρέθηκαν στο σημείο που έγινε η μεγάλη απόβαση των Βυζαντινών, για να απελευθερώσουν την Καστοριά από τους Νορμανδούς.
Το σημείο αυτό δεν ήταν η Μαυριώτισσα, όπως εσφαλμένα έχει επικρατήσει, αλλά η ανατολική πλευρά του “Βουνού”, λίγο πιο πέρα από τα “Μαγαζιά” του Αγίου Ζαχαρία και εκεί όπου πριν μερικά χρόνια ο Κώστας Κιρκινέσκας, ένα από τα ιδρυτικά μέλη των “Φίλων του Περιβάλλοντος” κατασκεύασε τα τσιμεντένια σκαλιά που οδηγούν στον “Προφήτη Ηλία”.
Τέλος στο Μουσείο εκτίθεται και η περίφημη “Σάνια” που ήταν το πρώτο έλκυθρο, με το οποίο οι καστοριανοί ταξίδευαν πάνω στην παγωμένη λίμνη!
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης
(Atom)
Δημοφιλείς αναρτήσεις
-
Ποινή φυλάκισης 6 μηνών με αναστολή επέβαλε το μονομελές πρωτοδικείο Καστοριάς, στους συμπολίτες μας Γιώργο Μαντζούρα και Σωκράτη Λιάνο, ... -
Η κ. Σουλτάνα Ζορπίδου είναι υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με τον συνδυασμό του Νίκου Βασιλειάδη και σχολιάζει παλαιότερο δημοσίευμα της ... -
.JPG)
Κανένας από τους "πρωτοκλασάτους" της ομάδας Χατζησυμεωνίδη δεν αποτόλμησε να παραστεί στο μνημόσυνο των θυμάτων της γερμανικής... -
Σωρεία διοικητικών παραβάσεων και αξιόποινων πράξεων, διαπιστώνει το πόρισμα των Ορκωτών Λογιστών που αφορά την διαχειριστική περίοδο 201... -
►ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΗΜΕΡΑ του νέου χρόνου, έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτες “διαρροές” από τον συνδυασμό του δημάρχου Καστοριάς, κατά την διάρ... -
Σε άνδρα 58 ετών ανοίκει το πτώμα που βρέθηκε το απόγευμα της Τετάρτης σε παραλίμνια περιοχή της λίμνης Πολυφύτου Κοζάνης. Για τον άστυχ... -
Άρθρο του Δημήτρη Ιατρίδη Ακούμε τελευταία κατά κόρον, από επίσημα χείλη, να γίνεται λόγος για απεντάξεις έργων και στους τρεις Δήμο... -
Με αμείωτους ρυθμούς αλλά και με αστυνομική παρουσία συνεχίστηκαν και σήμερα οι ουρές στα ΑΤΜ της Καστοριάς. Πολλά από τα οποία έχουν... -
Με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο συναντήθηκε το μεσημέρι της Παρασκευής ο Μανώλης Γλέζος. Η συνάντηση έγινε σε ιδιαίτερα καλό κλίμα και η σ... -
Σε 65 Ε.Τ. επί συνόλου 147 Ε.Τ. λαμβάνουν Ν.Δ. 39,63% ΣΥΡΙΖΑ 17,23% ΠΑΣΟΚ 15,28% ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ 9,64%
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου